Conas achomharc a dhéanamh ar chinneadh leasa shóisialaigh

Má cheapann tú gur diúltaíodh íocaíocht leasa shóisialaigh duit go héagórach, is féidir leat achomharc a dhéanamh faoin gcinneadh seo chuig an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh.

Ní mór duit achomharc a dhéanamh laistigh de 21 lá ó dháta na litreach breithe. Níl aon táille ar achomharc a dhéanamh.

Chun achomharc a dhéanamh:

• Íoslódáil agus líon isteach an Fhoirm Achomhairc (pdf)
• Cuir na doiciméid ábhartha san áireamh (mar shampla, do litir bhreithe)
• Seol ríomhphost chuig swappeals@welfare.ie

Is féidir leat an fhoirm a phriontáil agus a líonadh freisin agus í a chur sa phost chuig an Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh, Teach D’Olier, Sráid D’Olier, Baile Átha Cliath, D02 XY31

Féadfaidh tú foirm pháipéir a fháil ó d’Ionad Intreo nó d’Oifig Bhrainse Leasa Shóisialaigh.

Níl roinnt íocaíochtaí leasa shóisialaigh clúdaithe ag an bpróiseas achomhairc (féach ‘Cad nach féidir liom achomharc a dhéanamh?’ thíos).

Féadfaidh tú achomharc a dhéanamh mura bhfuil tú sásta le haonchinneadh ó oifigeach breithiúnachta leasa shóisialaigh nó ó dhuine ainmnithe ar íocaíocht atá clúdaithe ag an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh.

Is féidir leat liosta de na scéimeanna agus na sochair leasa shóisialaigh atá clúdaithe ag an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh (pdf) a fháil.

Déileálann an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh freisin le hachomhairc ar roinnt íocaíochtaí faoin Scéim Liúntais Leasa Fhorlíontaigh. Ní dhéileálann sé, áfach, le gnéithe áirithe den Scéim Liúntais Leasa Fhorlíontaigh mar an Íocaíocht Riachtanas Breise, liúntais chomhchineáil, nó aon íocaíocht aonuaire eile.

Níl roinnt íocaíochtaí leasa shóisialaigh clúdaithe ag an bpróiseas achomhairc. Tá sé seo amhlaidh toisc nach bhfuil siad leagtha amach ar bhonn reachtúil, mar shampla, an Liúntas Breosla nó an Liúntas Éadaí agus Coisbhirt chun Filleadh ar Scoil.

Níl aon phróiseas foirmiúil achomhairc ann le haghaidh na n-íocaíochtaí seo, ach mura bhfuil tú sásta le cinneadh ar íocaíocht nach bhfuil clúdaithe ag an bPróiseas Achomhairc Leasa Shóisialaigh, is féidir leat a iarraidh go ndéanfaidh an rannóg sa Roinn Coimirce Sóisialaí a dhéileáil le d'iarratas athbhreithniú ar an gcinneadh.

Faigh liosta iomlán de na scéimeanna nach bhfuil san áireamh sa phróiseas achomharc ar gov.ie.

Feidhmíonn an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh (OALS) neamhspleách ar an Roinn Coimirce Sóisialaí. Soláthraíonn sé seirbhís achomharc neamhspleách, inrochtana agus cothrom maidir le teidlíocht ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh.

Tá Príomhoifigeach Achomhairc i gceannas ar an Oifig agus tá a hOifigigh Achomhairc féin aici a dhéanann cinntí ar achomhairc.

Féadfar d’achomharc a atreorú

I gcásanna áirithe, faigheann an SWAO achomharc agus cinneann sé nár thuig tú go hiomlán na cúiseanna leis an gcinneadh.

Sna cásanna seo, cuirfidh an SWAO d’achomharc ar aghaidh chuig an limistéar scéime ábhartha den Roinn Coimirce Sóisialaí agus iarrfaidh sé go soiléireofar an cinneadh duit. Cuirtear é seo in iúl duit.

Mura bhfuil tú sásta fós leis an gcinneadh tar éis soiléiriú na Roinne, is féidir leat achomharc a dhéanamh i gcoinne an chinnidh chuig an SWAO.

Tosaíocht

Go ginearálta, déileáiltear le hachomhairc san ord ina bhfaightear iad. Mar sin féin, tugtar tús áite d’achomhairc Liúntais Leasa Fhorlíontaigh (Forlíonadh Cíosa san áireamh).

Féadfaidh an tOifigeach Achomhairc cinneadh a dhéanamh ar d’achomharc bunaithe ar fhianaise scríofa. Tugtar cinneadh an achomhairc go hachomair air seo.

Teorainn ama

Ní mór duit achomharc a dhéanamh laistigh de 21 lá ó dháta na litreach a thugann fógra duit faoi chinneadh an Oifigigh Cinnidh nó an Duine Ainmnithe.

I gcásanna eisceachtúla, féadfar glacadh le hachomhairc a fhaightear lasmuigh de 21 lá. Má tá d’achomharc á dhéanamh agat lasmuigh den teorainn ama, ní mór duit a mhíniú cén fáth.

Cad atá le cur san áireamh

I d’achomharc ní mór duit:

• Luaigh cén fáth a gceapann tú nach raibh an cinneadh ceart
• Cuir isteach cóipeanna d’aon fhianaise agus doiciméid ar mhaith leat go gcuirfí san áireamh iad (ba cheart duit do bhundoiciméid a choinneáil)
• Cuir faoi iamh cóip den litir a fuair tú ón Oifigeach Cinnidh nó ón Duine Ainmnithe a chuir an cinneadh in iúl duit

Ní mór don Oifigeach Breithiúnachta na cúiseanna leis an gcinneadh a thabhairt duit i scríbhinn i gcónaí agus ba chóir go mbeadh an litir éasca le tuiscint.

Féadfaidh tú éisteacht ó bhéal a iarraidh ag an gcéim seo (féach ‘Cad is éisteacht ó bhéal ann?’ thíos).

Nuair a fhaigheann an SWAO d’achomharc

Déanfaidh an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh (SWAO):

• Seol litir chugat chun a chur in iúl duit go bhfuil d’achomharc faighte acu.
• Fógra a thabhairt don Roinn Coimirce Sóisialaí faoin achomharc. Ní mór don Roinn ansin aon doiciméid ábhartha a sheoladh chuig an SWAO.

Nuair a fhaigheann an Roinn fógra faoi achomharc, déanann sí athbhreithniú ar an gcinneadh bunaidh chun cinneadh a dhéanamh ar cheart é a athbhreithniú i do fhabhar.

Déantar cinneadh

I gcásanna áirithe, déanann cigire leasa shóisialaigh, nó measúnóir leighis athbhreithniú ar fhianaise nua má bhaineann an t-achomharc le híocaíocht breoiteachta nó míchumais.

Má athraítear an cinneadh ag an Roinn ag an gcéim seo, cuirfear ar an eolas tú. Ní féidir leis an Roinn an cinneadh a athrú ag an gcéim seo ach amháin má tá an t-athrú i do bhfabhar.

Mura n-athraíonn an Roinn an cinneadh, scrúdóidh Oifigeach Achomhairc do chás.

Féadfaidh an tOifigeach Achomhairc cinneadh a dhéanamh ar d’achomharc bunaithe ar fhianaise scríofa. Tugtar cinneadh an achomhairc go hachomair air seo.

Go ginearálta, is cinneadh críochnaitheach cinneadh Oifigigh Achomhairc. Féadfaidh Oifigeach Achomhairc, áfach, a gcinneadh a athbhreithniú má thagann fianaise nua, fíricí nua nó aon athrú ábhartha ar imthosca chun solais tar éis cinneadh a dhéanamh.

Mura n-aontaíonn tú le cinneadh an Oifigigh Achomhairc

Má cheapann tú go ndearnadh botún maidir leis an dlí nó le fíricí an cháis, féadfaidh tú achomharc a dhéanamh chuig an bPríomhoifigeach Achomhairc. Beidh ort iarratas scríofa a chur chucu ar chinneadh athbhreithnithe agus an fhianaise nua a chur san áireamh.

Ba cheart duit na forais ar a bhfuil tú ag lorg cinnidh athbhreithnithe a lua agus cén fáth a gcreideann tú go ndearnadh botún maidir leis an dlí nó leis na fíricí.

Achomharc chuig údaráis níos airde

Mura n-aontaíonn tú le cinneadh deiridh na hOifige Achomharc Leasa Shóisialaigh, is féidir leat iarraidh ar Oifig an Ombudsman do chás a scrúdú.

Is féidir leis an Ombudsman:

• Scrúdú a dhéanamh ar ghearáin faoi ghníomhartha an SWAO
• Gearáin a fhiosrú faoi ghníomhaíochtaí riaracháin laethúla an SWAO.

Is féidir leat achomharc a dhéanamh chuig an Ard-Chúirt ar phointe dlí nó athbhreithniú breithiúnach a lorg san Ard-Chúirt má cheapann tú nach ndearnadh an t-achomharc go cothrom. Ba cheart duit comhairle dlí a fháil sa chás seo.

Má tá baint agat le haighneas tionsclaíoch

Má dhiúltaítear Sochar Cuardaitheora Poist nó Liúntas Cuardaitheora Poist duit mar gheall ar aighneas tionsclaíoch i d’ionad fostaíochta, féadfaidh tú dul i dteagmháil leis an mBinse Leasa Shóisialaigh.

Soláthraíonn an Binse Leasa Shóisialaigh dara leibhéal achomhairc tar éis achomharc chuig an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh. Is féidir leat achomharc a dhéanamh go díreach chuig an mBinse, áfach, gan dul tríd an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh ar dtús.

Féadfar d’achomharc a éisteacht ag éisteacht ó bhéal. Is féidir é seo a shocrú toisc go bhfuil ceann iarrtha agat nó toisc gur chinn an tOifigeach Achomhairc go bhfuil sé seo oiriúnach do d’achomharc. Reáchtáiltear éisteachtaí go príobháideach.

Tabharfar cuireadh duit freastal ar an éisteacht seo. Tá sé neamhfhoirmiúil agus is féidir leat ionadaí a thabhairt chuig an éisteacht leat le haghaidh tacaíochta nó cúnaimh.

Féadfaidh ionadaí a bheith san áireamh:

• Cara
• Comhghleacaí
• Ionadaí poiblí
• Oifigeach ceardchumainn

Is féidir leat ionadaíocht dhlíthiúil a thabhairt leat freisin.

Má tá cónaí ort i mBaile Átha Cliath nó sa cheantar máguaird, tionóltar éisteachtaí san Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh (féach an seoladh i 'Sonraí Teagmhála' thíos).

Má tá cónaí ort lasmuigh de Bhaile Átha Cliath, reáchtálfar éisteachtaí in ionad chomh gar agus is féidir don áit ina gcónaíonn tú.

Níl aon táille ar achomharc a dhéanamh faoi chinneadh leasa shóisialaigh chuig an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh.

Má bhíonn ort taisteal chun freastal ar éisteacht ó bhéal, tabharfaidh an Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh cúiteamh duit as aon chostais taistil réasúnta. Is féidir cúiteamh a fháil freisin as aon chaillteanas tuillimh má bhíonn ort am saor ón obair a ghlacadh chun freastal.

Féadfaidh an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh dámhachtain a dhéanamh ar ionadaí ar nós aturnae má théann siad in éineacht leat chuig an éisteacht ó bhéal.

Féadfaidh tú cabhair a fháil ó do Sheirbhís áitiúil um Fhaisnéis do Shaoránaigh chun achomharc a dhéanamh.

Tá tuilleadh faisnéise ar fáil ar shuíomh Gréasáin na hOifige Achomharc Leasa Shóisialaigh.

Tá faisnéis agus comhairle ar fáil freisin ó do:

• Ionad Intreo
• Oifig Brainse Leasa Shóisialaigh
• An Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh