Cánach ar Thithe Folmha

Cáin nua is ea Cánach ar Thithe Folmha (CTF) a tugadh isteach in 2023. Is cáin bhliantúil í a bheidh i bhfeidhm ar an 1 Samhain gach bliain.

Baineann CTF le maoin:

• Is féidir cónaí i agus
• Fanadh istigh ar feadh níos lú ná 30 lá sa 12 mhí roimhe sin

Tugtar an tréimhse inmhuirir ar an tréimhse 12 mhí roimhe sin. Maidir le CTF 2023, is é an tréimhse inmhuirir ná 1 Samhain 2022 go 31 Deireadh Fómhair 2023.

Ní bhaineann CTF le réadmhaoin a raibh cónaí orthu ar feadh 30 lá sa tréimhse inmhuirir.

Fiú mura bhfuil cónaí sa réadmhaoin ar feadh 30 lá, níl feidhm ag CTF (agus ní gá duit tuairisceán nó íocaíocht a dhéanamh) má tá an mhaoin:

• Úinéireacht athraithe le linn na tréimhse inmhuirir
• A raibh díolmhaithe ó Cháin Mhaoine Áitiúil
• Ar cíos é ar feadh 30 lá ar a laghad do thionónta cláraithe nach bhfuil gaol aige leis an úinéir nó le duine nasctha

Daoine Nasctha

Más úinéir tú, is duine nasctha:

• Do chéile nó do pháirtnéir sibhialta nó
• Do ghaol, nó do chéile nó do pháirtnéir sibhialta
  • Céile nó páirtnéir sibhialta an ghaoil sin

Ciallaíonn gaol:

• Deartháir nó deirfiúr
• Sinsear (duine ar de shliocht thú)
• Sliochtach líneach (duine de shliocht uait)

Tá díolúintí ó CTF is féidir leat a éileamh i gcúinsí áirithe. Ina measc seo tá maoin atá neamháitithe:

• Mar gheall ar bhreoiteacht nó bás an úinéara
• Cé go bhfógraítear é ar díol nó ar cíos
• Le hordú cúirte
• Mar gheall ar roinnt cineálacha oibre, deisiú nó athchóiriú

Chun díolúine a éileamh, ní mór duit tuairisceán cánach a dhéanamh le haghaidh CTF.

Má tá maoin faoi dhliteanas CTF, íocann an duine a íocann Cáin Mhaoine Áitiúil ar an réadmhaoin í. Is gnách gurb é seo an t-úinéir.

Má tá comhúinéirí ann, ba chóir dóibh úinéir amháin a ainmiú a bheidh freagrach as tuairisceáin agus íocaíochtaí CTF a dhéanamh.

Mura gceapann tú go bhfuil do mhaoin faoi dhliteanas, féadfaidh na Coimisinéirí Ioncaim iarraidh ort a dheimhniú nach bhfuil sé faoi dhliteanas agus féadfaidh siad iarraidh ort tuairisceán CTF a dhéanamh. Ba cheart duit taifid a choinneáil chun úsáid na maoine a thaispeaint.

Tá an ráta CTF ar réadmhaoin 3 oiread an bhunráta de Cháin Mhaoine Áitiúil don réadmhaoin.

Braitheann an bunráta Cánach Maoine Áitiúil ar luach na maoine.

Fógraíodh i mBuiséad 2024 go n-ardóidh an ráta CTF go 5 oiread an bhunráta den Cháin Mhaoine Áitiúil don tréimhse inmhuirir 1 Samhain 2023 go 31 Deireadh Fómhair 2024.

Ma tá do mhaoin faoi dhliteanas CFT, ní mór duit tuairisceán CTF a dhéanamh faoin 7 Samhain 2023.

Má bhíonn tuairisceán CFT déanach, beidh formhuirear 5% i gceist. Má tá an tuairisceán níos mó ná 2 mhí déanach, beidh formhuirear 10%.

Ní mór duit do thuarisceán CTF a dhéanamh ar líne trí úsáíd a bhaint as tairseach CTF na gComisinéirí Ioncaim. Is féídir leat an tairseach CTF a rochtain ach logáil isteach:

• myAccount
• Seirbhís Ar Líne na gCoimisinéirí Ioncaim (ROS)
• An tairseach Cáin Mhaoine Áitiúil (CMÁ)

Feicfidh tú an rogha chun 'Cliceáil anseo chun tús a chur leis an bpróiseas 3-chéím chun do thuairisceán a chomhdú'. Is iad na céimeanna:

1. Athbhreithnigh sonraí do mhaoine agus deimhnigh an raibh sé folamh, áitithe nó athrú úinéireachta
2. Deimhnigh an bhfuil do mhaoin díolmhaithe nó nach bhfuil
3. Déan íocaíocht

Nuair a dhéanann tú do thuairisceán CTF, féadfaidh tú an rogha a dhéanamh CTF a íoc:

• I gcárta dochair singil nó iocaíocht le cárta creidmheasa faoin 1 Eanáir 2024
• I dtreoir dochair bhliantúil aonair an 21 Márta 2024
• I roinnt íocaíochtaí dochair dhírigh le linn 2024