Pinsean Stáit (Neamh-Ranníocach)

Is íocaíocht é an Pinsean Stáit (Neamhranníocach) do dhaoine atá 66 bliana d’aois agus níos sine nach gcáilíonn do Phinsean Stáit (Ranníocach) (PSR).

Má tá PSR laghdaithe á fháil agat, ba cheart duit seiceáil an mbeadh tú níos fearr as Pinsean Stáit (Neamhranníocach) a fháil.

Tá an Pinsean Stáit (Neamhranníocach) inchánach, ach más é an t-aon ioncam atá agat ní dócha go n-íocfaidh tú cáin air.

Aois cháilitheach le haghaidh Pinsean Stáit

Is é 66 an aois cháilitheach do gach pinsean Stáit.

Bunaíodh Coimisiún na bPinsean faoin gClár don Rialtas 2020 chun na pinsin Stáit a scrúdú, lena n-áirítear an aois cháilitheach

Chun Pinsean Stáit (Neamhranníocach) a fháil ní mór duit:

• A bheith 66 bliana d'aois nó níos sine
• Pas a fháil i dtástáil acmhainne - féachann tástáil acmhainne ar aon ioncam atá agat - féach ‘Conas a dhéantar d’ioncam a mheasúnú le haghaidh Pinsean Stáit (Neamhranníocach)’ thíos
• Cónaí in Éirinn agus an coinníollacha gnáthchónaithe a chomhlíonadh (CGC)

Ní chuirtear luach an tí ina gcónaíonn tú san áireamh sa tástáil mhaoine. Is féidir ioncam atá á fháil agat ó d’áit chónaithe (mar shampla, seomra a ligean ar cíos) a chur san áireamh. Bíonn na heisceachtaí seo a leanas i gceist, áfach:

• Tá tú ag cónaí leat féin: Mura mbeifeá ag cónaí leat féin dá ligfeá an seomra ar cíos, ní chuirtear d’ioncam ó chíos san áireamh.
• Níl tú ag cónaí leat féin: Is féidir leat a mhéid le €269.23 sa tseachtain (€14,000 sa bhliain) a thuilleamh ó sheomra i d’áit chónaithe a ligean ar cíos gan difear a dhéanamh do do Phinsean Stáit (Neamh-Ranníocach). Caithfidh an duine a fhaigheann seomra ar cíos i d’áit chónaithe an seomra a úsáid ar feadh 28 lá i ndiaidh a chéile, ar a laghad, agus níor cheart gurbh fhostaí nó duine muinteartha den neasteaghlach é/í.

Ba cheart duit a sheiceáil má dhéanfaidh seomra a ligean ar cíos i d'áit chónaithe difear do do Liúntas Breosla.

Ní dhéantar measúnú ar an Íocaíocht Aitheantais Cóiríochta a íoctar as cóiríocht a sholáthar do dhídeanaithe ón Úcráin sa tástáil mhaoine don Phinsean Stáit (Neamh-Ranníocach).

Do theach a dhíol

Má dhíolann tú do theach, is gnách go gcuirfí an t-airgead a dhéanann tú ón díolachán (na fáltais) san áireamh sa tástáil acmhainne. D’fhéadfadh go mbeifeá in ann do theach a dhíol, áfach, toisc nach bhfuil sé oiriúnach duit a thuilleadh (nó nach féidir leat é a chothabháil) agus go bhfuil suas le €190,500 d’fháltais an díola eisiata ón tástáil acmhainne. Tá feidhm ag an díolúine €190,500 má dhíolann tú do theach le:

• Cóiríocht mhalartach níos oiriúnaí a cheannach nó a fháil ar cíos
• Bogadh isteach i dteach altranais príobháideach atá cláraithe faoin Acht Sláinte (Tithe Banaltrais) 1990
• Bog isteach le duine atá ag fáil íocaíocht cúramóra chun aire a thabhairt duit
• Aistriú chuig scáthchóiríocht nó tithíocht speisialta sna hearnálacha deonacha, comharchumainn, reachtúla nó príobháideacha

Má úsáideann tú fáltais an díola chun cóiríocht níos oiriúnaí a cheannach, beidh iarmhéid na bhfáltas tar éis an chóiríocht nua a cheannach díolmhaithe suas go dtí teorainn €190,500

Féadfaidh Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS) fáltais an díola a chur san áireamh, áfach, agus do theidlíocht don Scéim Tacaíochta Tithe Altranais á measúnú.

An t-ioncam ó dhíol do theach a infheistiú

Cuirtear aon sochar a fhaigheann tú as an bhfáltas ó dhíol do thí a infheistiú san áireamh sa tástáil acmhainne.

Má infheistíonn tú an t-airgead a dhéanann tú as do theach a dhíol (na fáltais), cuirfear aon ús a dhéanann tú ar an infheistíocht san áireamh sa tástáil acmhainne agus measúnaítear é mar chaipiteal.

Mar sin féin, má bhíonn tú ag brath ar íocaíochtaí úis chun costais mhóra a íoc, mar shampla chostais teach altranais, is féidir leis an RCS an t-ús a eisiamh, ar an gcaipiteal díolmhaithe, suas go huasmhéid de €190,500.

Ag fágáil do theach ach gan é a bheith do theach a díol

Má fhágann tú do theach (ar bhonn sealadach nó ar feadh tréimhse éiginnte) de bharr seanaoise nó bheith tinn, ní dhéanfar luach do thí a mheas sa tástáil acmhainne. Mar sin féin, má fhaigheann tú ioncam uaidh (mar shampla, má ligeann tú amach é ar cíos), cuirfear luach caipitil an tí san áireamh ansin sa tástáil acmhainne.

Acmhainne iomlán

Déantar d’acmhainní airgid agus d’acmhainní caipitil a shuimiú le chéile chun a fháil amach cén leibhéal pinsin a gheobhaidh tú, más ann dó.

Más leath de lánúin thú (lánúin phósta, páirtnéirí sibhialta nó lánúin chomhchónaithe) glactar leis gurb ionann d’acmhainn agus leath d’acmhainn iomlán tú féin agus do chéile, do pháirtnéir sibhialta nó do chomhchónaitheoir.

Féadfaidh tú coigilteas nó sócmhainní suas le €20,000 a bheith agat agus tuilleamh suas le €200 in aghaidh na seachtaine ó fhostaíocht agus fós cáiliú do Phinsean Stáit iomlán (Neamhranníocach).

Ní chuireann an chéad €30 in aghaidh na seachtaine d'acmhainní isteach ar ráta do phinsin. Tar éis an chéad €30 sin, laghdaítear do phinsean faoi €2.50 in aghaidh gach €2.50 d’acmhainn.

Tá na tástálacha acmhainne Cúnamh Feirme agus an Pinsean Stáit (Neamhranníocach) difriúil. Ach má tá tú ag aistriú ó Chúnamh Feirme go dtí an Pinsean Stáit (Neamhranníocach), agus go bhfaighfeá íocaíocht phinsin níos ísle de bharr na tástála acmhainne éagsúla, coinníonn tú an íocaíocht níos airde.

Lánúineacha pósta, páirtnéirí sibhialta agus lánúineacha comhchónaithe

Má tá méadú á fháil agat ar do Phinsean Stáit (Neamhranníocach) do chleithiúnaí aosaithe, íocfar an méadú seo go díreach le do chéile, do pháirtnéir sibhialta nó do chomhchónaitheoir. Ní bhaineann sé seo ach le hiarratais ar Phinsin a dhéantar tar éis 27 Meán Fómhair 2007.

Nuair a shroicheann do chéile, do pháirtnéir sibhialta nó do chomhchónaitheoir 66 bliana d’aois ní bhfaighidh tú méadú ar d’íocaíocht ar a son a thuilleadh. Mar sin féin, is féidir leo iarratas a dhéanamh ar Phinsean Stáit (Neamhranníocach) ina gceart féin.

Lánúineacha pósta, páirtnéirí sibhialta agus lánúineacha comhchónaithe

Nuair a bhaineann do chéile/pháirtnéir sibhialta/chomhchónaitheoir aois 66 bliain amach, ní bhfaighidh tú an Méadú do Dhuine Fásta Cáilithe. Is féidir leis/léi iarratas a dhéanamh ar Pinsean Stáit (Neamh-Ranníocach) dó/di féin.

Má tá Pinsean Stáit (Neamhranníocach) á fháil agat íocfar an méadú i leith Duine Fásta Incháilithe go díreach le do chleithiúnach fásta ó 27 Meán Fómhair 2007 ar aghaidh. Ní bhaineann sé seo ach le hiarratais ar phinsin stáit a fhaigheann an Roinn i ndiaidh 27 Meán Fómhair 2007.

Ba cheart duit iarratas a dhéanamh 3 mhí sula sroicheann tú 66 bliana d’aois.

Féadfaidh tú foirm iarratais a fháil ó d’Ionad Intreo nó d’Oifig Bhrainse Leasa Shóisialaigh, d’oifig an phoist nó d’Ionad Eolais do Shaoránaigh.

Is féidir leat an fhoirm iarratais don Phinsean Stáit (Neamhranníocach) (pdf) a phriontáil freisin.

Seol d’fhoirm iarratais chomhlánaithe chuig an seoladh thíos.

Má theastaíonn cabhair uait chun an fhoirm a líonadh, féadfaidh tú cuairt a thabhairt ar Ionad Eolais do Shaoránaigh.

Mura bhfuil tú sásta le haon chinneadh ar d’iarratas ar Phinsean Stáit (Neamhranníocach), is féidir leat é a achomharc chuig an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh.

Ní mór duit insint don Roinn Coimirce Sóisialaí i gcónaí má thagann aon athrú ar do chúinsí agus tú ag fáil Pinsean Stáit (Neamhranníocach) chun ró-íocaíocht a sheachaint.

Buntáistí breise le Pinsean Stáit (Neamhranníocach)

Má tá Pinsean Stáit (Neamhranníocach) á fháil agat, d’fhéadfá a bheith i dteideal:

Scéim Liúntais Leasa Fhorlíontaigh. Tá roinnt íocaíochtaí faoin Scéim, mar shampla, Íocaíocht Riachtanas Práinne, agus an Liúntas Éadaí agus Coisbhirt don Scoilbhliain Nua.

Is íocaíocht é Forlíonadh Cíosa a chuidíonn le costas do chíosa.

Is íocaíocht é an Méadú um Maireachtáil Aonair do dhaoine a fhaigheann íocaíochtaí leasa shóisialaigh áirithe agus atá ina gcónaí leo féin.

Is é atá sa Phacáiste Sochair Teaghlaigh ná pacáiste sochar a sholáthraíonn cabhair le costas roinnt fóntais tí. Áiríonn sé Liúntas Leictreachais nó Gáis agus Saorcheadúnas Teilifíse.

Ligeann Pas Saorthaistil do dhaoine ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh áirithe rochtain a fháil ar sheirbhísí iompair phoiblí saor in aisce. Má tá cónaí ort ar oileán sonraithe as cósta na hÉireann, féadfaidh tú rochtain a fháil ar sheirbhísí iompair phríobháideacha áirithe.

Is íocaíocht é an Liúntas Breosla a sholáthraíonn cabhair le costas breosla do dhaoine atá ag brath ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh fadtéarmacha.

Is íocaíocht é Méadú Oileán do dhaoine a fhaigheann íocaíochtaí leasa shóisialaigh áirithe agus a chónaíonn ar oileáin shonraithe amach ó chósta na hÉireann.

Íocaíocht is ea an Íocaíocht Céad Bliain le gach saoránach Éireannach agus daoine a mheastar de ghnáth a bheith ina gcónaí sa Stát a bhain amach 100 bliain d’aois. Eisítear an íocaíocht seo go huathoibríoch dóibh siúd atá ag fáil Pinsean Stáit (Neamhranníocach).

Is íocaíocht bhliantúil é Deontas Tacaíochta Cúramóra a dhéantar le cúramóirí, atá 16 bliana d’aois nó níos sine, a sholáthraíonn cúram lánaimseartha ar feadh 6 mhí ar a laghad sa bhliain.

Má fhaigheann duine bás a fhaigheann Pinsean Stáit (Neamhranníocach) ón Roinn Coimirce Sóisialaí, ba cheart duit:

• Inis don Roinn faoin mbás a luaithe is féidir.
• Seol Cárta Seirbhísí Poiblí an duine ar ais (is é seo an cárta a úsáideann siad chun a n-íocaíocht a bhailiú ag Oifig an Phoist.) Ba cheart duit uimhir PSP agus uimhir an chárta araon a thabhairt faoi deara mar thagairt duit.

I go leor cásanna, gheobhaidh an céile, páirtnéir sibhialta, comhchónaitheoir nó cúramóir íocaíocht ar feadh 6 seachtaine tar éis an bháis.