Cad is féimheacht ann?

Má tá fiachais níos mó ná €20,000 agat agus mura féidir leat d’fhiachais a íoc ina iomláine nuair a bhíonn siad le híoc, b’fhéidir go gcuirfidh féimheacht rogha ar fáil duit.

Caithfidh tú machnamh a dhéanamh ar dtús ar na 3 rogha dócmhainneachta pearsanta. Mura n-oireann aon chinn díobh seo, is féidir leat an cinneadh a dhéanamh gurb í féimheacht a dhearbhú an réiteach is fearr duit.

D’fhoilsigh SDÉ eolas mionsonraithe ar fhéimheacht, treoir ghearr (pdf), Treoir mhionsonraithe maidir le Féimheacht d’Fhéichiúnaithe (pdf) agus sraith Cásanna Féimheachta (pdf). Cuirtear eolas agus treoir ar fhéimheacht atá éasca le húsáid ar fáil ar a láithreán gréasáin backontrack.ie.

Faoi roinnt cúinsí, is féidir leis an Ard-Chúirt thú a dhéanamh féimheach ar iarraidh creidiúnaí. Déantar an iarraidh seo i gcáipéis ar a dtugtar achainí. Is féidir le creidiúnaí achainí a dhéanamh don fhéimheacht i d’aghaidh má rinne tú gníomh féimheachta le 3 mhí anuas. Tugtar achainí chreidiúnaí air seo.

Samplaí de ghníomhartha féimheachta iad:

• Má dhéantar toghairm féimheachta a sheirbheáil ort ina n-iarrtar ar shuim ar leith a íoc agus má theipeann ort é seo a chomhlíonadh laistigh de 14 lá
• Má dhéanann an sirriam nó an cláraitheoir contae tuairisceán ‘earraí ar bith’ nuair atá siad údaraithe le do ghiuirléidí a urghabháil ach ní thagann siad ar aon earraí lena n-urghabháil

Tugadh dhá ghníomh bhreise féimheachta isteach san Acht um Dhócmhainneacht Phearsanta, 2012:

• Nuair a bhí féichiúnaí faoi réir Socrú Réitigh Fiachais ar cuireadh deireadh leis nó a meastar gur theip air
• Nuair a bhí an féichiúnaí faoi réir Socrú um Dhócmhainneacht Phearsanta ar cuireadh deireadh leis nó ar theip air

D’fhoilsigh SDÉ eolas do chreidiúnaithe.

Tá roinnt céimeanna ann nach mór duit tabhairt fúthu nuair a rinne tú an cinneadh tú féin a dhéanamh féimheach. Níl ort aturnae a bheith agat le hiarratas a dhéanamh ar fhéimheacht ach molann SDÉ go gcuirtear comhairle dlí ort sula ndearbhaítear tú i d’fhéimheach nó sula gcosnaíonn tú caingean dlí le thú a dhéanamh féimheach.

Mínítear sa Treoir maidir le Féimheacht d’Fhéichiúnaithe (pdf) na príomhchéimeanna. Cuirtear foirmeacha a theastaíonn uait le hiarratas a dhéanamh ar fhéimheacht, anuas ar nótaí mionsonraithe ar an bpróiseas iarratais (pdf) ar fáil ar láithreán gréasáin SDÉ.

Tá achoimre ar an bpróiseas thíos:

• Táille €200 a íoc leis an Sannaí Oifigiúil agus cruthúnas i leith oifigiúla Assignee agus ríomhphost cruthúnas Choiste Iniúchóireachta taisceadh leis ISI féimheacht Rannán
• D’achainí a dhéanamh, nach mór a dheimhniú trí mhionnscríbhinn faoi mhionn agus ráiteas gnóthaí faoi mhionn
• Na cáipéisí ábhartha iarratais ar fhéimheacht a chomhdú in Oifig an Scrúdaitheora
• Freastal ar an éisteacht chúirte ar an dáta a tugadh, ina ndéanfaidh an breitheamh a bhreithniú go bhfuil tú féimheach má shásaíonn tú na riachtanais
• Cas leis an Sannaí Oifigiúil nó an Cigire Féimheachta a bhfuil agallamh le cur orthu faoi do shócmhainní agus d’fhiachais
• Fógra gur breithníodh go bhfuil tú féimheach a chur in Iris Oifigiúil (iris an Stáit) agus ar láithreán gréasáin SDÉ

Soláthróidh Cigire Féimheachta ó SDÉ cóip den Ordú Breithiúnais (Ordú Féimheachta) agus Barántas Urghabhála duit. Tabharfaidh an Cigire Foirm um Ráiteas Eolais Phearsanta duit freisin atá le líonadh, ina n-iarrtar ar shonraí éagsúla, a úsáidfidh SDÉ le teagmháil a dhéanamh leat agus d’fhéimheacht a phróiseáil.

Déanfar do chuntas bainc a reo, seachas i gcás cuntas reatha amháin inar féidir leat iarmhéid a mhéid le €1,000 a choimeád chun íoc as costais ghinearálta mhaireachtála.

Déanfaidh SDÉ teagmháil le gach institiúid airgeadais agus cuirfidh sé ar an eolas iad go ndearnadh féimheach thú.

A luaithe a thosaíonn d’fhéimheacht, tá tú saor ó fhiachas. Is leis an Sannaí Oifigiúil anois do shócmhainní agus is é a riarann d’eastát. Ní féidir le do chreidiúnaithe aisíocaíocht a lorg a thuilleadh go díreach uait. Caithfidh siad déileáil go díreach leis an Sannaí Oifigiúil agus ba cheart an comhfhreagras go léir a chur faoina bhráid.

Caithfidh tú aon fhuílleach ioncaim a íoc leis an Sannaí Oifigiúil.

Tiocfaidh d’ainm aníos sa Chlár Féimheachta, a choimeádtar in Oifig Scrúdaitheoir na hArd-Chúirte. Is féidir le haon duine an clár seiceáil a sheiceáil.

Is féidir leat níos mó a léamh i dtreoir SDÉ I ndiaidh go ndéantar féimheach thú (pdf).

Ioncam

Déanfaidh an Sannaí Oifigiúil idirbheartaíocht ar Chomhaontú ar Íocaíocht Ioncaim nó lorgóidh siad Ordú Íocaíochta Ioncaim do bharrachas d’ioncaim os cionn na gcostas réasúnta maireachtála do do chás, bunaithe ar threoirlínte SDÉ. Mairfidh an comhaontú nó an t-ordú a fhaide le 3 bliana.

Ní dhéanfaí aon asbhaintí ó íocaíochtaí leasa shóisialaigh.

Sócmhainní

Aistrítear do shócmhainní go léir, seachas sócmhainní bunriachtanacha a mhéid le luach €6,000, chuig an Sannaí Oifigiúil, a dhíolfaidh iad.

Is féidir leat sócmhainní bunriachtanacha a mhéid le luach €6,000 a choimeád, ach is féidir leat iarratas a dhéanamh leis an gcúirt leis an bhfigiúr sin a mhéadú. Féadtar a áireamh leis na sócmhainní:

• Éadaí
• Feithiclí
• Troscán agus uirlisí nó trealamh a bhaineann le trádáil
• Earraí atá bunriachtanach maidir le do theaghlach agus aon ghaolta cleithiúnacha a chónaíonn leat

A luaithe a díoladh do shócmhainní, íocfaidh an Sannaí Oifigiúil costais phá, costais, táillí agus fiachais áirithe a dtugtar tús áite dóibh, cosúil le cánacha, agus dáilfidh siad an fuílleach i measc do chreidiúnaithe.

Má fhaigheann tú sócmhainní i ndiaidh an dáta a dhéantar féimheach thú (mar shampla, trí oidhreacht), féadfaidh an Sannaí Oifigiúil iad a éileamh agus iad a dhíol ar mhaithe le do chuid creidiúnaithe.

Má tá teach teaghlaigh agat, leat féin nó le duine eile, ní fhéadfaidh an Sannaí Oifigiúil é a dhíol ach tar éis cead roimh ré a fháil ón gcúirt. Sa chás go lorgaítear an cead seo, déanfaidh an chúirt leas do chreidiúnaithe a chomhardú i leith leas do theaghlaigh agus féadfaidh siad an cinneadh a dhéanamh chun díol do thí a chur ar athlá.

Má tá comhúinéireacht agat ar mhaoin (mar shampla, le do chéile), déanfar an chomhúinéireacht a roinnt idir an Sannaí Oifigiúil agus do chomhúinéir neamhfhéimheach mar gheall ar d’fhéimheacht.

Murar dhíol an Sannaí Oifigiúil do theach laistigh de 3 bliana, is féidir an úinéireacht a aistriú ar ais chugat go huathoibríoch, murar comhaontaíodh lena mhalairt.

Srianta ar dhaoine a dearbhaíodh ina bhféimhigh

A luaithe a dhearbhaítear thú i d’fhéimheach, beidh tú ciontach i gcion:

• Mura nochtann tú an fhéimheacht nuair a fhaigheann tú iasacht nó aon áis chreidmheasa €650 nó níos mó
• Mura nochtann tú an fhéimheacht, nuair a bhí trádáil á déanamh agat in ainm seachas é sin ina ndearnadh féimheach thú
• Gníomhaíonn tú mar stiúrthóir, bainisteoir, iniúchóir, leachtaitheoir nó glacadóir cuideachta gan cead na cúirte a bheith faighte agat

I measc na srianta eile, tá:

• Ní féidir cumhacht aturnae sheasmhach a dheonú duit thar ceann duine eile, agus má tá ceann agat cheana féin, déantar é a chúlghairm go huathoibríoch má dhéantar féimheach thú.
• Faoin Acht Carthanas, 2009, ní féidir leat bheith mar iontaobhaí de charthanas má bhreithnítear go bhfuil tú féimheach.
• Dícháilíonn roinnt comhlachtaí gairmiúla comhaltaí a bhreithnítear atá féimheach.
• Más mian leat taisteal lasmuigh den Stát, ba cheart duit an Sannaí Oifigiúil a chur ar an eolas. D’fhéadfaí thú a ghabháil más dealraitheach don Ard-Chúirt go bhfuil tú ag fágáil an Stáit chun iarmhairtí d’fhéimheachta a sheachaint.

Aitheantas trasteorann

Tá sé mar chuspóir ag Rialachán Dócmhainneachta an AE na gnásanna foirmiúla a rialaíonn aitheantas agus forfheidhmiú cómhalartach breithiúnas i gceisteanna dócmhainneachta trasteorann a shimpliú.

Sannann an Rialachán féimheacht mar imeacht dócmhainneachta ar féidir léi tairbhe a bhaint ó aitheantas trasteorann. Ciallaíonn seo go mbeidh an chosaint chéanna ag féichiúnaí a fhaigheann féimheacht i leith creidiúnaithe i dtromlach mór na dtíortha eile den AE a fhaigheann siad in Éirinn, faoi réir an Rialacháin.

Díscaoiltear go huathoibríoch thú ó fhéimheacht tar éis bhliain amháin tar éis an ordaithe breithiúnais. Fanfaidh d’ainm ar an gclár, mar fhéimheach díscaoilte. Má tá Comhaontú Íocaíochta Ioncaim nó Ordú Íocaíochta Ioncaim i bhfeidhm, beidh ort é a chomhlíonadh go dtí go n-éagann sé. Is féidir leis na socruithe seo maireachtáil ar feadh a fhaide le 3 bliana.

D’fhéadfadh an tréimhse seo a bheith níos giorra más féidir leat réiteach a bhaint amach le do chreidiúnaithe nó d’fhéadfadh sé a bheith níos faide mura gcomhoibríonn tú go hiomlán nó má theipeann ort do mhaoin go léir a nochtadh.

Nuair a dhéanann tú iarratas go ndearbhófar i d’fhéimheach thú, caithfidh tú €200 a íoc leis an Sannaí Oifigiúil.

Níl ort dleacht stampála a íoc le hOifig Stampaí na Cúirte ar an achainí ná ar an mionnscríbhinn faoi mhionn (a chuimsíonn Ráiteas Gnóthaí).

Gearrtar táille ar Choimisinéir Mionnaí bheith mar fhinné ar do mhionnscríbhinn faoi mhionn.

Braitheann costas fógra in Iris Oifigiúil ar a fhad.

Ní ghearrtar aon táille ar d’fhéimheacht a fhógairt ar láithreán gréasáin SDÉ.

Bíonn rátaí tráchtála i gceist má chuireann tú fógra i nuachtán náisiúnta laethúil ina ionad sin.

Féadfaidh costas aon chomhairle gairmiúla a bheith éagsúil.

SharedAddress for Insolvency Service of Ireland (Bankruptcy Division) : ID adecf291275