Trialacha coiriúla
Réamhrá
Tá dhá chineál cionta coiriúla ann:
- Cionta achoimre – cionta nach bhfuil chomh tromchúiseach agus a thriailtear os comhair breithimh amháin
- Cionta inchoirithe – cionta níos tromchúisí ar féidir a thriail os comhair breithimh agus an ghiúiré, nó breithimh amháin
Mar sin féin, féadfar cionta inaistrithe áirithe a thriail mar chionta achoimre sa Chúirt Dúiche.
Má chúisítear thú i gcion coiriúil, féadfaidh tú cáilíocht a bhaint amach do chúnamh dlíthiúil coiriúil, a sholáthraíonn ionadaíocht dhlíthiúil saor in aisce i gcásanna coiriúla.
Cineálacha trialach
Tá dhá chineál triail ann:
- Triail achoimre – triail a dhéanann breitheamh amháin
- Triail le giúiré – triail a stiúrann breitheamh agus an giúiré
Déantar trialacha achoimre a éisteacht i gChúirt Dúiche.
Má chúisítear thú i gcion incheadaithe, seolfaidh Breitheamh na Cúirte Dúiche thú chuig an gCúirt Chuarda nó chuig an gCúirt Choiriúil Lárnach (Ard-Chúirt) le haghaidh triail le giúiré.
Ní sheolfar thú chuig na cúirteanna ardráta seo ach má aontaíonn an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí (SIP) (dlíodóir a dhéanann ionadaíocht don stát i gcásanna coiriúla) leis. Braithfidh an chúirt a éisteann agus a chinneann do chás ar an gcineál ciona a bhaineann leis an gcás.
Sula dtarlaíonn an triail, ní mór déileáil le roinnt saincheisteanna, lena n-áirítear nochtadh na fianaise agus an rogha pléadála ciontach atá agat.
Tar éis na trialach, bronntar pianbhreith má fhaightear ciontach thú.
Ag pléadáil ciontach
Ag aon chéim i ndíospóidí coiriúla i do choinne sa chúirt, féadfaidh tú cinneadh pléadáil ciontach a dhéanamh sa chion.
Cionta Achoimre
Má chúisítear thú i gcion achoimre, féadfaidh tú pléadáil ciontach sa Chúirt Dúiche.
Eiseoidh Breitheamh na Cúirte Dúiche do phianbhreith ansin tar éis dó/di éisteacht le d’ionadaí dlíthiúil agus leis an ionchúiseamh (de ghnáth ball den Gharda Síochána – fórsa póilíneachta na hÉireann).
Cionta Inaistrithe
Má chúisítear thú i gcion inaistrithe agus má shocraíonn tú pléadáil ciontach nuair a bhíonn tú os comhair na Cúirte Dúiche, beidh ort pléadáil chiontach a shíniú.
Sula sínfidh tú pléadáil ciontach, cinnteoidh Breitheamh na Cúirte Dúiche ar dtús go bhfuil tú ar an eolas faoi na fíricí a bhaineann leis an gcion a bhfuil tú cúisithe ann agus go dtuigeann tú nádúr an chiona.
Seolfar thú ansin le haghaidh pianbhreith chuig an gcúirt ar seolfaí thú le haghaidh triail dá mbeifeá tar éis pléadáil neamhchiontach (Cúirt Chuarda nó Cúirt Choiriúil Lárnach le haghaidh cionta inaistrithe). De ghnáth, seolfar thú chuig an gcúirt ardráta seo ar dháta eile.
Má athraíonn tú d’intinn, féadfar cead a thabhairt duit do phléadáil ciontach a tharraingt siar sa Chúirt Chuarda agus rachaidh an triail ar aghaidh.
Má phléadálann tú neamhchiontach
Má phléadálann tú neamhchiontach sa Chúirt Dúiche agus má seoltar thú le haghaidh triail os comhair breithimh agus giúiré, féadfaidh tú cinneadh a dhéanamh pléadáil chiontach sa chion. Má phléadálann tú ciontach sa Chúirt Chuarda, gheofar ciontach thú agus cinnfidh an chúirt do phianbhreith.
Triail achoimre (gan giúiré)
Má chúisítear thú i gcion achoimre, cinnfidh breitheamh nach bhfuil giúiré i láthair do chás. Beidh an triail ar siúl sa Chúirt Dúiche. De ghnáth, beidh an triail achoimre ar an bhformáid seo a leanas:
- Glaofaidh Cláraitheoir na Cúirte Dúiche d’ainmchás.
- Seasfaidh tusa nó d’ionadaí dlíthiúil le léiriú go bhfuil tú i láthair sa chúirt.
- Tabharfaidh an Garda (ball den fhoireann póilíneachta na hÉireann) a rinne an gearán i do choinne fianaise sa stás mar fhinné agus tabharfaidh sé fianaise faoin méid a deir sé a tharla agus faoi do rannpháirtíocht
- Tugtar “an chosaint” ar d’ionadaíocht dlíthiúil agus féadfaidh siad an Garda a chéistiú.
- Féadfaidh an t-ionchúiseamh níos mó finnéithe a ghlaoch agus ceisteanna a chur orthu chun fianaise faoin gcion a thabhairt.
- Féadfaidh do chosaint gach ceann de na finnéithe ón ionchúiseamh a cheistiú tar éis iad a bhfianaise a thabhairt.
- Féadfaidh an chosaint finnéithe a ghlaoch agus ceisteanna a chur orthu chun fianaise i do chosaint a thabhairt. Féadfaidh tú féin fianaise a thabhairt cé nach gá duit é sin a dhéanamh.
- Féadfaidh an t-ionchúiseamh gach duine de do fhinnéithe a chéistiú. Léigh tuilleadh faoi bheith i do fhinné sa chúirt.
- Féadfaidh an t-ionchúiseamh agus an chosaint aighneachtaí deiridh (ráitis) a dhéanamh faoin gcás.
Breithiúnas
- Cinnfidh an breitheamh an bhfuil tú ciontach nó neamhchiontach sa chion, bunaithe ar an bhfianaise a cuireadh i láthair.
- Chun thú a fháil ciontach, caithfidh an breitheamh a chreidiúint go bhfuil sé cruthaithe thar aon amhras réasúnach (féach thíos) go ndearna tú gach eilimint den chion.
- Má fhaigheann an breitheamh amach go bhfuil tú ciontach sa chion, féadfaidh sé/sí an phianbhreith a chinneadh.
Má fhaigheann an breitheamh amach nach bhfuil tú ciontach, diúltóidh tú na cúiseanna i do leith.
Triail le giúiré
Déantar trialacha coiriúla le giúiré sa Chúirt Chuarda agus sa Chúirt Choiriúil Lárnach agus de ghnáth leanann siad an fhormáid chéanna go dtí an breithiúnas áit a mbíonn breitheamh i láthair.
- Léitear amach an cion nó na cionta a bhfuil tú cúisithe iontu.
- Tugann ionadaíocht dhlíthiúil an ionchúisimh óráid tosaigh ag an triail. Insíonn siad don ghiúiré faoi nithe a bhfuil sé beartaithe ag an ionchúiseamh a chruthú. Tugann siad achoimre ar na fíricí agus an fhianaise a bhfuil sé beartaithe acu a úsáid. Míníonn siad nádúr na gcúiseamh a bhfuiltear á maíomh i do choinne.
- Glaonn an t-ionchúiseamh ar fhinnéithe, de ghnáth in ord na liosta sa Leabhar Fianaise. Cuireann siad ceisteanna ar na finnéithe chun ligean dóibh a scéal a insint agus a bhfianaise a thabhairt ina bhfocail féin. Tagraíonn an t-ionchúiseamh do dhoiciméid agus do ráitis mar fhianaise. Féadfar fianaise fhóiréinseach a thabhairt isteach mar thaispeántais, agus tugtar deis don ghiúiré de ghnáth na taispeántais sin a scrúdú.
- Nuair a chríochnaíonn comhairle an ionchúisimh ag cur ceisteanna ar gach finné, féadfaidh do chomhairle cosanta (nó d’ionadaíocht dlíthiúil) an finné a chéistiú. Má tá sé i gceist ag an gcosaint dúshlán a thabhairt do fhianaise finné ón ionchúiseamh, ní mór don chomhairle cosanta an bunús don dúshlán sin a mhíniú don fhinné.
- Nuair a chríochnaíonn comhairle an ionchúisimh ag cur an cháis in iúl, tosaíonn an chosaint. Osclaíonn comhairle cosanta an chosaint agus glaonn sí finnéithe agus tugann sí isteach fianaise. Féadfaidh an t-ionchúiseamh na finnéithe a chéistiú. Ós tusa an duine cúisithe, ní gá duit fianaise a thabhairt.
- Ag deireadh an cháis, achoimríonn an t-ionchúiseamh agus comhairle na cosanta na fíricí don ghiúiré agus leagann siad béim ar bhua a gcás féin.
Breithiúnas má thriailtear thú le giúiré
- Ag deireadh na trialach, déanann an breitheamh an cás a achoimriú don ghiúiré. Míníonn siad feidhm an ghiúiré agus tugann siad treoir don ghiúiré teorainn a chur lena gcuid machnaimh leis an bhfianaise a cuireadh i láthair sa chúirt agus neamhaird a dhéanamh ar aon tuairiscí sna meáin.
- Ní mór don bhreitheamh an ghiúiré a threorú ar aon phointí dlí a thagann chun cinn. Mar shampla, féadfaidh siad na comhábhair dhlíthiúla a bhaineann le cion dúnmharaithe a mhíniú ionas gur féidir leis an ghiúiré teacht ar bhreith atá ag teacht le muirear an chiona.
- Ós rud é gur cás coiriúil é, míneoidh an breitheamh don ghiúiré freisin go gcaithfidh sé a bheith sásta go bhfuil tú ciontach thar aon amhras réasúnach.
Thar aon amhras réasúnach
I dtriail choiriúil, ní mór an ciontacht a bheith thar aon amhras réasúnach. Ciallaíonn sé seo, má tá dhá chúis tugtha sa chás agus má tá an dá cheann acu mar mhíniú indéanta ar an méid a tharla, in éineacht leis an bhfianaise a cuireadh i láthair, ba cheart don ghiúiré buntáiste an amhras a thabhairt duit.
Mar sin féin, i dtriail shibhialta os comhair giúiré, mhíneodh an breitheamh don ghiúiré gur gá dóibh a bheith sásta lena mbreithiúnas ar bhonn cothrom na féidearthachta.
Faisnéis bhreise
Is féidir leat léamh faoi théarmaí dlí a mhíniú.
Is féidir leat tuilleadh a fháil amach faoi cé atá ann sa chúirt dlí.
Léigh tuilleadh faoi aicmiú cionta coiriúla.