Rialú tacsaithe agus feithiclí beaga seirbhíse poiblí

Is cineálacha feithiclí beaga seirbhíse poiblí iad tacsaithe, hacnaithe agus limisíní. Chun SPSV a thiomáint, ní mór ceadúnas speisialta a bheith agat agus ní mór an fheithicil atá á tiomáint agat a bheith ceadúnaithe chun paisinéirí a iompar. Is féidir le SPSVanna suíocháin a bheith acu d'ochtar ar a mhéid.

Is é an tÚdarás Iompair Náisiúnta (NTA) an ghníomhaireacht rialtais a eisíonn ceadúnais tacsaithe, hacnaithe agus limisíní, agus a rialaíonn an tionscal.

Tá sé neamhdhleathach seirbhísí SPSV a sholáthar gan ceadúnas cuí. Is féidir leat seiceáil an bhfuil ceadúnas ag tiománaí ar líne.

Tá tacsaithe, hacnaithe agus limisíní ceadúnaithe chun paisinéirí a iompar, ach tá difríochtaí idir na cineálacha seirbhísí is féidir leo a sholáthar.

Is féidir le Tacsaithe:

• A bheith stoptha, nó fanacht ar phaisinéirí ag stadanna tacsaí
• Paisinéirí a bhailiú gan áirithint a dhéanamh roimh ré
• A bheith curtha in áirithe roimh ré (trí app nó stáisiún rialaithe, nó trí shocrú roimh ré leis an tiománaí tacsaí)

Ní mór do Tacsaithe:

• A bheith feistithe le tacsaiméadar (a thaispeánann agus a thomhaiseann táillí)
• Eolas faoin gcaoi a ríomhtar táillí a thaispeáint taobh istigh den fheithicil
• Feidhmiú de réir na rialacha maidir le táillí tacsaí atá leagtha amach ag an ÚNI (féach ‘conas a ríomhtar na táillí?’ Thíos).
• A bheith feistithe le comhartha dín
• A bheith in ann admhálacha a thabhairt

Caithfidh tacsaithe atá inrochtana do chathaoireacha rothaí a bheith in ann freastal ar dhuine amháin ar a laghad ina shuí i gcathaoir rothaí agus paisinéir amháin atá ina shuí.

Is féidir le Hacnaithe:

• Curtha in áirithe roimh ré agus é sin amháin. Ní féidir leo paisinéirí iad a stopadh ar an tsráid ná ní féidir le hacnaí paisinéirí atá ag feitheamh ag stadanna tacsaí a bhailiú. Is é an t-aon eisceacht ná Hacnaithe Ceantair Áitiúil, atá ceadúnaithe go speisialta chun oibriú i bpobail tuaithe agus is féidir leo stad ceadaithe hacnaí a úsáid.
• Praghasanna a shocrú roimh ré. Ní gá dóibh tacsaiméadar a úsáid agus níl aon táille uasta ann.

Ní mór do Hacnaithe

• Ceadúnas hacnaí an tiománaí a thaispeáint ar an ar an deais
• Bheith in ann admhálacha a thabhairt

Ní mór do Limisíní

• Stíl agus i riocht oiriúnach i go hócáidí searmanais a bheith acu
• A bheith curtha in áirithe roimh ré. Ní féidir limisíní a stopadh, ná paisinéirí a bhailiú ar an tsráid.
• Praghsanna a shocrú roimh ré. Ní úsáideann siad tacsaiméadar agus níl aon táille uasta ann.

Má tá hacnaí nó limisín á úsáid agat, aontaíonn tú praghas roimh ré. Tá sé neamhdhleathach don tiománaí níos mó ná an praghas comhaontaithe a ghearradh ort.

Tá táillí tacsaithe difriúil. Socraíonn an ÚNI na huasrátaí is féidir a ghearradh, agus úsáidtear tacsaiméadar chun an fad a thaistealaítear agus an t-am a chaitear sa tacsaí a ríomh.

Is féidir le tiománaí tacsaí níos lú ná an méid ar an méadar a ghearradh ort ach ní féidir níos mó a ghearradh ort.

Muirir tosaigh, táillí agus rudaí breise

Nuair a thosaíonn tú amach ar do thuras, tá an muirear tosaigh ar an méadar cheana féin. Clúdaíonn sé seo an chéad 500 méadar de thuras nó tréimhse 85 soicind

Ina dhiaidh sin, méadóidh an táille de réir ama (mura bhfuil tú ag gluaiseacht, nó mura bhfuil tú ag bogadh ach beagán), nó de réir mar a chlúdaítear fad. Braitheann an ráta ar an táille (caighdeánach, ard nó ard speisialta). Féach an bosca thíos.

D’fhéadfaí go ngearrfar táille ort as na rudaí breise seo a leanas:

• €1 do gach paisinéir fásta breise
• €1 do gach beirt leanbh faoi 12 bliana d’aois (tá an chéad leanbh saor in aisce)
• Gearrtar dolaí bóthair ina n-iomláine
• €2 le haghaidh áirithinte roimh ré
• €140 (uasmhéid) le haghaidh táille salaithe

Rátaí caighdeánacha, ardrátaí agus ardrátaí speisialta

Braitheann do tháillí tacsaí ar cibé an bhfuil tú ag taisteal le linn am an ráta chaighdeánaigh, nó ceann de na hamanna ardráta.

Bíonn rátaí caighdeánacha i bhfeidhm ó Luan go Satharn idir 8:00 rn agus 8:00 in.

Bíonn ardrátaí i bhfeidhm idir 8in agus 8rn ó Luan go Satharn, an Domhnach ar fad, agus ar laethanta saoire poiblí nach bhfuil clúdaithe ag ardrátaí speisialta.

Baineann ardrátaí speisialta le táillí tacsaí atá iníoctha ó 8pm ar Oíche Nollag go 8am an 26 Nollaig, agus le táillí iníoctha ó 8in an 31 Nollaig go dtí 8rn an 1 Eanáir.

Is iad na rátaí reatha:

Cad ba chóir dom a dhéanamh má ghearrtar aniomarca orm?

Má bhíonn díospóid agat faoin táille, is féidir leat gearán a dhéanamh leis an Údarás Náisiúnta Iompair. Má chuir tú an tacsaí in áirithe trí oibreoir seachadta, ba chóir duit gearán a dhéanamh ansin ar dtús. Ba chóir duit admháil a fháil agus sonraí an tiománaí más féidir,. Is féidir leat tuilleadh a léamh i ‘Conas gearán a dhéanamh’ thíos.

Cén t-rolas ba chóir a bheith ar taispeáint ag tiománaithe SPSV?

• Ba chóir uimhir cheadúnais na feithicle a thaispeáint ar chomhartha dín an tacsaí (tacsaithe amháin)
• Ba chóir go mbeadh uimhir an cheadúnais, uimhir chlárúcháin na feithicle agus líon na bpaisinéirí a bhfuil an fheithicil ceadúnaithe le hiompar ar dhioscaí ar an bhfuinneog tosaigh agus ar chúl
• Ba chóir Cárta Aitheantais Tiomána a thaispeáint ar an deais
• Ba chóir sonraí na dtáillí (do thacsaithe) agus conas gearán a dhéanamh a thaispeáint go soiléir i dtosach na feithicle
• Is féidir leat a sheiceáil go bhfuil do fheithicil agus tiománaí SPSV ceadúnaithe ag baint úsáide as AIP Drivercheck TFI.

An féidir le tiománaí diúltú do phaisinéir a iompar?

Ní féidir le tiománaithe SPSV táille a dhiúltú go míréasúnach, fad is atá an taisteal faoi bhun 30 ciliméadar. Is féidir leo tú a dhiúltú mura féidir leat a chruthú go bhfuil tú in ann an táille a íoc. Is féidir leo diúltú duit (nó a iarraidh ort an fheithicil a fhágáil) má tá tú á iompar féin ar bhealach mí-ordúil, maslach nó gránna.

An gcaithfidh an tiománaí an bealach is giorra a ghlacadh?

Caithfidh. Caithfidh an tiománaí an bealach is giorra is féidir a ghlacadh chuig do cheann scríbe.

An féidir le tiománaí mé a stopadh ó bheith ag ithe ina bhfeithicil?

Is féidir, féadfaidh tiománaí SPSV tú a stopadh ó ithe má tá sé réasúnta é sin a dhéanamh.

An gcaithfidh riocht maith a bheih ar an bhfeithicil?

Ba chóir go mbeadh an fheithicil glan agus i riocht maith oibre. Is féidir leat léamh faoi na Caighdeáin Náisiúnta Feithiclí (pdf) ar shuíomh gréasáin an NTA.

Inrochtaineacht

Ní féidir le SPSVanna diúiltiú do mhadraí treorach nó áiseanna gluaiseachta a iompar agus ba chóir dóibh é sin a dhéanamh gan aon chostas breise. Ní mór d'fheithiclí inrochtana do chathaoireacha rothaí cloí leis na caighdeáin atá leagtha amach i gCaighdeáin Náisiúnta Feithiclí (pdf) an NTA.

Tá freagrachtaí dlíthiúla ar phaisinéirí freisin. Agus tú ag taisteal i dtacsaí, fruilcharr nó limisín, ní mór duit:

• Cloí le treoracha réasúnacha, ar nós do chrios sábhála a chaitheamh nó do dhoras a chur faoi ghlas. Ba chóir duit cloí le hordú an tiománaí má iarrann séort an fheithicil a fhágáil (mar go bhfuil tú ar meisce, nó ag déanamh bagairte mar shampla).
• Gan dochar a dhéanamh don fheithicil.
• Gan an tiománaí a chur i mbaol.
• Gan a éileamh go n-iomprófar do pheata. Is iad madraí treorach nó madraí cúnaimh eile amháin na hainmhithe a chaithfidh tiománaí SPSV iompar.
• An táille a íoc.

Ba chóir gearáin faoi thacsaí, faoi hacnaí nó faoi limisín churfaoi bhráid an Údaráis Náisiúnta Iompair, arb é an rialtóir é do SPSVanna. Más ábhar coiriúil an eachtra ar mian leat gearán a dhéanamh ina leith, ba cheart duit gearán a dhéanamh leis an nGarda Síochána.

Tá tuilleadh eolais ar rialáil tacsaithe agus feithiclí beaga seirbhíse poiblí ar fáil ón Údarás Iompair Náisiúnta. Tá eolas faoi thacsaithe ar fáil freisin ar láithreán gréasáin do thomhaltóirí an Údaráis, transportforireland.ie.

Má fhágann tú rud éigin taobh thiar i dtacsaí nó hacnaí, féadfaidh tú eolas a fháil ar mhaoin caillte.