Cáin Mhótair

Eolas

Ní mór, de réir an dlí, cáin bhóthair a íoc más mian leat do charr a thiomáint in áit phoiblí. Ní mór freisin, de réir an dlí, diosca cáin bailí a bheith ar ghaothscáth an chairr. Roimh do charr a thiomáin in áit phoiblí ní mór cáin agus árachas a bheith air.

Braitheann méid na mótarchánach atá le híoc agat ar chomh mór is atá innill d'fheithicle - is é sin le rá dá chumhachtaí í d’fheithicil is amhlaidh is mó an mhótarcháin a bheidh uirthi. I gcás carranna nua a chlárófar ó Iúil 2008 ar aghaidh, is ar bhunús banda CO2 a shocrófar na táillí mótarchánach.

Leanfar ar aghaidh ag gearradh cánach bunaithe ar méid an innill ar charranna a cláraíodh roimh 1 Eanáir 2008. Ar an gcéad dul síos is ar bhunús méid an innill a dhéanfar mótarcháin a ghearradh ar charranna nua a chlárófar idir Eanáir 2008 agus Meitheamh 2008. Más rud é go bhfuil sé níos tairbhí d’úinéirí na gcarranna sin aistriú chuig córas mótarchánach bunaithe ar astuithe CO2, déanfar é seo nuair a dhéanfar an mótarcháin a athnuachan don chéad uair i ndiaidh Meitheamh 2008. I gcás na gcarranna sin a chlárófar le linn na chéad 6 mhí de 2008 agus a mbeadh cáin níos mó le gearradh orthu faoin gcóras bunaithe ar astuithe CO2 leanfar ar aghaidh ag gearradh cánach orthu bunaithe ar mhéid an innill. Ní bhainfidh an córas nua bunaithe ar astuithe CO2 le carranna iompórtáilte réchaite a cláraíodh thar lear roimh 2008.

Ní hamháin go n-éilíonn an dlí go n-íocfá mótarcháin más mian leat d’fheithicil a thiomáint, ach ní mór duit cruthúnas a thaispeáint ar ghaothscáth d'fheithicle gur íoc tú é (.i. diosca cánach reatha a thaispeáint). Cion in aghaidh an dlí tiomána is ea é gan fianaise a thaispeáint gur íoc tú mótarcháin (.i. gan diosca cánach reatha a thaispeáint) agus gearrfaidh maor tráchta nó Garda fíneáil muirir sheasta de €60 ort dá bharr.

Ní gá do na feithiclí seo a leanas cáin bhóthair a íoc (ach ní mór duit diosca cánach reatha a thaispeáint):

• Feithiclí Stáit
• Feithiclí taidhleoireachta
• Feithiclí a bhfuil díolúine acu faoi Rialacha na dTiománaithe agus na bPaisinéirí le Míchumas (Faoisimh Chánacha),1994 (S.I. Uimhir 353 de 1994)
• Feithiclí (san áireamh aon rothar le ball breise ceangailte leis ar son é a thiomáint le cumhacht meicniúil) nach bhfuil ós cionn 400 Cileagram meachán (gan lasta) agus atá aistrithe ar mhaithe le daoine le míchumas.
• Feithiclí a mbaintear úsáid astu amháin ar son báid tharrthála a iompar nó a tharraingt nó ar son trealamh a theastaíonn le cúnamh a thabhairt beatha agus maoin a chothú i gcás longbháite nó guais farraige.
• Feithiclí a mbaintear úsáid astu amháin ar son innealra tógála bóithre a iompar nó a tharraingt nuair atá siad in úsáid ar son tógáil nó cothú bóithre amháin.
• Carranna dramhaíle, innill scuabtha nó innill uisce a mbaintear úsáid astu ar son sráideanna agus bóithre poiblí a ghlanadh amháin.
• Otharcharanna, rollóirí bóithre agus innill dóiteáin.
• Feithiclí an údaráis áitiúil a mbaintear úsáid amháin astu ar son na seirbhíse dóiteáin.
• Feithiclí atá úsáidte ar chúinsí sábhála sléibhte agus pluaise amháin
• Feithiclí atá úsáidte ar chúinsí cuardaigh faoi uisce agus athghabhála amháin.

Ó Eanáir 2016, tá an ráta mótarchánach laghdaithe do gach feithicil thuas 4,000kgs, le ráta bliantúil nua de €500 le haghaidh feithiclí idir 4,000kgs agus 12,000kgs agus €900 i gcás feithiclí thar 12,000kgs.

Athrú úinéireachta feithicle agus mótarcháin

Má dhíolann tú d’fheithicil nó má thrádálann tú isteach é do cheann nua in Éirinn, ní mór duit an t-athrú úinéireachta a chlárú. Déantar é seo ar bhealach amháin de dhá bhealach agus braitheann sé ar cibé an raibh an fheithicil cláraithe don chéad uair ar nó tar éis an 1 Eanáir 1993. Ní féidir leat cáin a chur ar d’fheithicil go dtí go bhfuil an clárú d'athruithe úinéireachta imithe tríd. Is féidir leat seiceáil an stádas na feithicle ar motortax.ie.

Ansin, athnuann tú an mhótarcháin ar an bhfeithicil ag baint úsáide as Foirm RF100A mar atá mínithe thíos. Má tá an mótarchánach ar d'fheithicil nua in éag cheana féin, nach bhfuil tú faoi dhliteanas na riaráistí don tréimhse ón lá a ndeachaidh an diosca cánach deiridh go dtí deireadh na míosa díreach roimh an dáta a cheannaigh tú é.

Is coir é tiomáint gan mhótarcháin a íoc, mar sin ní cheart duit tiomáint go dtí go bhfuil dearbhú faighte agat gur tharla an clárú agus go bhfuil an mhótarcháin íoctha agat. Léigh tuilleadh inár gcáipéis ar athrú úinéireachta feithicle.

Athsholáthar dioscaí cánach a chailltear

Is féidir doiciméid athsholáthar a fháil má chailltear doiciméid a bhaineann le mótarcháin (agus athruithe ar úinéireacht feithicle). Seo liosta na ndoiciméad agus an costas athsholáthair:

Líon amach an fhoirm RF134 (pdf) agus iarr ar bhall den Gharda Síochána a (h)ainm a chur leis ag stáisiún na nGardaí más mian leat doiciméid athsholáthar a fháil. Seol an fhoirm maraon leis an táille cuí chuig d’Oifig Mótarchánach áitiúil.

Aisíocaíochtaí Mótarchánach

I gcúinsí áirithe, is féidir aisíocaíocht de mhótarcháin a éileamh. Ba chóir d’iarratas i gcomhair aisíocaíochta a dhéanamh chuig d'oifig áitiúil mótarchánach, ar Fhoirm RF120. Áirítear leis na cúinsí faoinar féidir leat aisíocaíocht mótarchánach a éileamh:

• tá an fheithicil briste/scriosta nó curtha amach as an Stát ar bhonn seasmhach,
• goideadh an fheithicil agus ní bhfuair an t-úinéir ar ais í,
• níor tógadh amach an fheithicil ná níor úsáideadh in áit phoiblí í ón tráth ar eisíodh an diosca reatha,
• níl úinéir na feithicle ag úsáid na feithicle níos mó, de bharr tinnis, gortaithe nó míchumais fhisiciúil éigin eile,
• níl úinéir na feithicle ag úsáid na feithicle níos mó, mar gheall go mbíonn siad as an stát ar chúiseanna gnó nó oideachais,
• níl úinéir na feithicle ag úsáid na feithicle níos mó, de bharr go bhfuil siad thar lear i seirbhís Óglaigh na hÉireann.

Ní mór dioscaí cánach a thabhairt ar ais láithreach ós rud é gurb iondúil go n-airítear aisíocaíochtaí ón gcéad lá den mhí tar éis don diosca a bheith tugtha ar ais. Ní mór ar a laghad trí mhí iomlán den fhéilire nach bhfuil caite a bheith fágtha ar an diosca nuair a thugtar ar ais é.

Feithicil nach bhfuil á tiomáint ar an mbóthar

Nósanna imeachta nua tugtha isteach do dhearbhú feithicil go sealadach ó na bóithre ionas nach gá duit mótarcháin a íoc don tréimhse sin. Ó 1 Deireadh Fómhair, 2013 tú ag teastáil chun a dhearbhú roimh ré go mbeidh do fheithicil a bheith amach ar an mbóthar agus ní bheidh sé in úsáid ar feadh tréimhse idir 3 agus 12 mhí ag baint úsáide as Dearbhú Neamh -Úsáide de Mótarfheithiclí Foirm RF150 (pdf ), a chuireann tú chuig d'oifig mótarchánach. Ní mór an dearbhú a dhéanamh sa mhí chéanna a éagfaidh do dhiosca mótarchánach reatha. Má tá riaráiste mótarchánach atá dlite, ní mór iad a íoc ina n-iomláine agus ní mór duit freisin a laghad 3 mhí mótarchánach, sular féidir leat a dhéanamh dearbhú neamh-úsáid.