Cáin Mhótair
Eolas
Ní mór, de réir an dlí, cáin bhóthair a íoc más mian leat do charr a thiomáint in áit phoiblí. Ní mór freisin, de réir an dlí, diosca cáin bailí a bheith ar ghaothscáth an chairr. Roimh do charr a thiomáin in áit phoiblí ní mór cáin agus árachas a bheith air.
Braitheann méid na mótarchánach atá le híoc agat ar chomh mór is atá innill d'fheithicle - is é sin le rá dá chumhachtaí í d’fheithicil is amhlaidh is mó an mhótarcháin a bheidh uirthi. I gcás carranna nua a chlárófar ó Iúil 2008 ar aghaidh, is ar bhunús seacht mbanda CO2 a shocrófar na táillí mótarchánach.
Leanfar ar aghaidh ag gearradh cánach bunaithe ar méid an innill ar charranna a cláraíodh roimh 1 Eanáir 2008. Ar an gcéad dul síos is ar bhunús méid an innill a dhéanfar mótarcháin a ghearradh ar charranna nua a chlárófar idir Eanáir 2008 agus Meitheamh 2008. Más rud é go bhfuil sé níos tairbhí d’úinéirí na gcarranna sin aistriú chuig córas mótarchánach bunaithe ar astuithe CO2, déanfar é seo nuair a dhéanfar an mótarcháin a athnuachan don chéad uair i ndiaidh Meitheamh 2008. I gcás na gcarranna sin a chlárófar le linn na chéad 6 mhí de 2008 agus a mbeadh cáin níos mó le gearradh orthu faoin gcóras bunaithe ar astuithe CO2 leanfar ar aghaidh ag gearradh cánach orthu bunaithe ar mhéid an innill. Ní bhainfidh an córas nua bunaithe ar astuithe CO2 le carranna iompórtáilte réchaite a cláraíodh thar lear roimh 2008.
Ní hamháin go n-éilíonn an dlí go n-íocfá mótarcháin más mian leat d’fheithicil a thiomáint, ach ní mór duit cruthúnas a thaispeáint ar ghaothscáth d'fheithicle gur íoc tú é (.i. diosca cánach reatha a thaispeáint). Cion in aghaidh an dlí tiomána is ea é gan fianaise a thaispeáint gur íoc tú mótarcháin (.i. gan diosca cánach reatha a thaispeáint) agus gearrfaidh maor tráchta nó Garda fíneáil muirir sheasta de €60 ort dá bharr.
Ní gá do na feithiclí seo a leanas cáin bhóthair a íoc (ach ní mór duit diosca cánach reatha a thaispeáint):
- Feithiclí Stáit
- Feithiclí taidhleoireachta
- Feithiclí a bhfuil díolúine acu faoi Rialacha na dTiománaithe agus na bPaisinéirí le Míchumas (Faoisimh Chánacha),1994 (S.I. Uimhir 353 de 1994)
- Feithiclí (san áireamh aon rothar le ball breise ceangailte leis ar son é a thiomáint le cumhacht meicniúil) nach bhfuil ós cionn 400 Cileagram meachán (gan lasta) agus atá aistrithe ar mhaithe le daoine le míchumas.
- Feithiclí a mbaintear úsáid astu amháin ar son báid tharrthála a iompar nó a tharraingt nó ar son trealamh a theastaíonn le cúnamh a thabhairt beatha agus maoin a chothú i gcás longbháite nó guais farraige.
- Feithiclí a mbaintear úsáid astu amháin ar son innealra tógála bóithre a iompar nó a tharraingt nuair atá siad in úsáid ar son tógáil nó cothú bóithre amháin.
- Carranna dramhaíle, innill scuabtha nó innill uisce a mbaintear úsáid astu ar son sráideanna agus bóithre poiblí a ghlanadh amháin.
- Otharcharanna, rollóirí bóithre agus innill dóiteáin.
- Feithiclí an údaráis áitiúil a mbaintear úsáid amháin astu ar son na seirbhíse dóiteáin.
- Feithiclí atá úsáidte ar chúinsí sábhála sléibhte agus pluaise amháin
- Feithiclí atá úsáidte ar chúinsí cuardaigh faoi uisce agus athghabhála amháin.
Athrú úinéireachta feithicle agus mótarcháin
Má dhíolann tú d’fheithicil nó má thrádálann tú isteach é do cheann nua in Éirinn, ní mór duit an t-athrú úinéireachta a chlárú. Déantar é seo ar bhealach amháin de dhá bhealach agus braitheann sé ar cibé an raibh an fheithicil cláraithe don chéad uair ar nó tar éis an 1 Eanáir 1993. Ní féidir leat cáin a chur ar d’fheithicil go dtí go bhfuil an clárú d'athruithe úinéireachta imithe tríd. Ansin, athnuann tú an mhótarcháin ar an bhfeithicil ag baint úsáide as Foirm RF100A mar atá mínithe thíos.
Is coir é tiomáint gan mhótarcháin a íoc, mar sin ní cheart duit tiomáint go dtí go bhfuil dearbhú faighte agat gur tharla an clárú agus go bhfuil an mhótarcháin íoctha agat. Léigh tuilleadh inár gcáipéis ar athrú úinéireachta feithicle.
Athsholáthar dioscaí cánach a chailltear
Is féidir doiciméid athsholáthar a fháil má chailltear doiciméid a bhaineann le mótarcháin (agus athruithe ar úinéireacht feithicle). Seo liosta na ndoiciméad agus an costas athsholáthair:
| Doiciméad | Costas Athsholáthair |
|---|---|
| Diosca Cánach | 6 euro |
| Leabhar/Deimhniú Clárúcháin | 12 euro |
| Deimhniú Ceadúnaithe Feithicle | 12 euro |
Líon amach an fhoirm RF134 (pdf) agus iarr ar bhall den Gharda Síochána a (h)ainm a chur leis ag stáisiún na nGardaí más mian leat doiciméid athsholáthar a fháil. Seol an fhoirm maraon leis an táille cuí chuig d’Oifig Mótarchánach áitiúil.
Aisíocaíochtaí Mótarchánach
I gcúinsí áirithe, is féidir aisíocaíocht de mhótarcháin a éileamh. Ba chóir d’iarratas i gcomhair aisíocaíochta a dhéanamh chuig d'oifig áitiúil mótarchánach, ar Fhoirm RF120. Áirítear leis na cúinsí faoinar féidir leat aisíocaíocht mótarchánach a éileamh:
- tá an fheithicil briste/scriosta nó curtha amach as an Stát ar bhonn seasmhach,
- goideadh an fheithicil agus ní bhfuair an t-úinéir ar ais í,
- níor tógadh amach an fheithicil ná níor úsáideadh in áit phoiblí í ón tráth ar eisíodh an diosca reatha,
- níl úinéir na feithicle ag úsáid na feithicle níos mó, de bharr tinnis, gortaithe nó míchumais fhisiciúil éigin eile,
- níl úinéir na feithicle ag úsáid na feithicle níos mó, mar gheall go mbíonn siad as an stát ar chúiseanna gnó nó oideachais,
- níl úinéir na feithicle ag úsáid na feithicle níos mó, de bharr go bhfuil siad thar lear i seirbhís Óglaigh na hÉireann.
Ní mór dioscaí cánach a thabhairt ar ais láithreach ós rud é gurb iondúil go n-airítear aisíocaíochtaí ón gcéad lá den mhí tar éis don diosca a bheith tugtha ar ais. Ní mór ar a laghad trí mhí iomlán den fhéilire nach bhfuil caite a bheith fágtha ar an diosca nuair a thugtar ar ais é.
Rialacha
Is cion tromchúiseach é gan mótarcháin a íoc i leith
d'fheithicle agus/ nó gan diosca cánach reatha a chur ar taispeáint agus
feadfar fíneáil a ghearradh ort agus /nó tú a ionchúiseamh mura
ngéilleann tú don dlí.
Rátaí
Eisítear diosca mótarchánach le haghaidh tréimhse trí, sé nó dhá mhí dhéag agus is ar mhéid an innill nó ar na astuithe CO2 a áirítear an ráta.
Ní mór mótarcháin a íoc ar na cineálacha seo feithiclí: carranna agus gluaisrothair phríobháideacha, feithiclí earraí, tacsaithe, feithiclí móra seirbhíse poiblí (PSV's)/busanna pobail, feithiclí talmhaíochta agus feithiclí tógála tráchtála.
Is iad na rátaí mótarchánach:
Carranna phríobháideacha - áirítear an ráta ar na astuithe CO2
Carranna phríobháideacha - áirítear an ráta ar mhéid an innill
Fógraíodh athbhreithnithe rátaí struchtúr le haghaidh feithiclí cáin ar bhonn na n-astaíochtaí CO2 i mBuiséad 2013. Tá na rátaí mótarchánach le haghaidh 2013 ar fáil ar shuíomh gréasáin na Roinne Comhshaoil, Pobail agus Áitiúil.
Féadfaidh tú leibhéil astuithe CO2 na ndéanamh éagsúla carranna a sheiceáil ar láithreán gréasáin tÚdarás Fuinneamh Inmharthana Éireann (SEAI).
Is feithicil 'seanré' chun críoch na mótarchánach í feithicil ar 30 bliain nó níos mó d’aois í. Nuair a bhítear ag breithniú an gcáilíonn an fheithicil don stádas 'seanré', ní mór aois na feithicle a bheith ar taispeáint go soiléir ar uimhir fonnaidh na feithicle agus sa leabhar clárúcháin fheithicle/ar an teastas clárúcháin fheithicle.
Maidir le ceannach feithiclí nua nó dara lámh, níl aon chostas chun
sonraí Athrú Úinéireachta a chlárú ag Oifigí Mótarchánach nó ag an
Aonad Clárúcháin Fheithiclí.
Conas iarratas a dhéanamh
Gearraim cáin ar carr nua
Más carr nua atá agat, teastaíonn foirm "Iarratas ar Cháin Mhótair don Chéad Uair" (RF 100). Tá an fhoirm seo ar fáil ón trádálaí mótair nó an duine ar cheannaigh tú an carr uaidh/uaithi. Nuair atá cáin mhótair dhá íoc don chéad uair agat ní mór na caipéis seo a leanas a thabhairt leat chuig an Oifig Mhótarchánach áitiúil:
- Foirm RF 100
- Táille chuí
Teastaíonn teastas formheasa ón gCoimisinéirí Ioncaim do thiománaí/phaisinéirí faoi mhíchumas má tá an fheithicil díolmhaithe ó mhótarcháin faoi na Rialacháin do Thiománaithe faoi Mhíchumas agus do Phaisinéirí faoi Mhíchumas (Deonuithe Cánach).
Feithiclí earraí/tráchtála
Tá díotha breise ann agus tú ag cur cáin ar fheithicil earraí/tráchtála. Má théann an meáchan neamhluchtaithe thar 1,524 kg (3,500 kg Ollmheáchan Feithicle), teastaíonn duillín meáchain (ó dhroichead meáite údaraithe).
Mura bhfuil an meáchan neamhluchtaithe thar 1,524 kg (3,500 kg Ollmheáchan Feithicle), teastaíonn foirm RF111a dearbhaithe earraí (pdf) (ó Oifig Mótarchánach). D’fhéadfadh sé go mbeidh fianaise bhreise ag teastáil chun a léiriú go bhfuil an cháin cheart ag an bhfeithicil.
Má tá an fheithicil bliain amháin d’aois nó níos sine (m.sh. impórtáilte) teastaíonn deimhniú ar ródacmhainneacht/ráitis phas (ó thástálaí údaraithe). Má tá an fheithicil impórtáilte, teastaíonn duillín meáchain (ó dhroichead meáite údaraithe).
Feithiclí eile
Tá díotha breise ag feithiclí eile agus seo a leanas iad:
- Ceadúnas PSV más feithiclí seirbhísí poiblí beaga agus móra iad
- Ceadúnas Airteagal 60 do bhusanna scoile
- Deimhniú ar ródacmhainneacht/ráitis phas eisithe ag tástálaí údaraithe d’fheithiclí seirbhíse poiblí móra agus otharcharranna atá aon bhliain d'aois nó níos sine
- Foirm dearbhuithe RF111b d’fheithicil tarrthála (ó Oifig Mótarchánach d'fheithiclí tarrthála
Ag athnuachan do mhótarcháin
Is féidir leat do mhótarcháin a athnuachan suas le 1 mhí sula n-éagann do cháin. Go ginearálta, tá dhá fhoirm ar fáil chun mótarcháin a athnuachan - Foirm RF100A (pdf) Athnuachan Mótarchánach agus Foirm RF100B Athnuachan Mótarchánach. Is é an t-aon difríocht idir an dá fhoirm seo ná gur foirm priontáilte ar ríomhaire é an fhoirm RF100B atá seolta chugat tríd an bpost go huathoibríoch thar ar mhí sula n-éagann do cháin, agus tá an RF 100A ar fáil trí Oifigí Mótarchánach, Leabharlanna Poiblí agus stáisiúin Garda.
Ní fhaigheann gach duine foirm sa phost, mar sin tá sé suas agat seic a dhéanamh ar cén uair a éagann do cháin. Ba cheart don dá fhoirm a bheith seolta ar ais chuig d’Oifig Mótarchánach tríd an bpost nó duine le duine. Má dhéanann tú iarratas duine le duine, gheobhaidh tú do dhiosca cánach ar an bpointe. Má dhéanann tú iarratas tríd an bpost, ba cheart duit suas go trí sheachtaine a fhágáil sula bhfaigheann tú do dhiosca nua.
- Chun do mhótarcháin a athnuachan nuair nach bhfuil aon athrú ar an úinéir/sonraí na feithicle (m.sh. Ainm/seoladh/méid an innill) is féidir leat an Fhoirm RF100B a chomhlánú (foirm athbhille ar ríomhaire) nó Foirm RF100A.
- Chun do mhótarcháin a athnuachan sa chás ina bhfuil athrú i sonraí an úinéara (m.sh. Ainm/seoladh) ní mór duit Foirm RF100A a úsáid.
- Chun do mhótarcháin a athnuachan sa chás ina bhfuil athrú sna sonraí feithicle (m.sh. méid an innill) ní mór duit úsáid a bhaint as Foirm RF111 Athrú Seoraí Leathanaigh 1,4(pdf) agus Leathanaigh 2,3(pdf).
Ní mór don táille chuí a bheith curtha isteach le d’fhoirm athnuachain. Ní mór do theastas formheasa ón gCoimisinéirí Ioncaim a bheith curtha isteach do tiománaí/phaisinéir faoi mhíchumas má tá an fheithicil díolmhaithe ó mhótarcháin.
Feithiclí earraí agus eile
Tá díotha breise ar fheithiclí earraí agus eile agus do mhótarcháin á athnuachan agat:
- Deimhniú ar ródacmhainneacht/ráitis phas eisithe ag tástálaí údaraithe d’fheithiclí earraí/busanna/otharcharranna atá aon bhliain d'aois nó níos sine
- Ceadúnas PSV d’fheithiclí seirbhísí poiblí beaga agus móra
- Ceadúnas Airteagal 60 do bhusanna scoile
Íoc do Mhótarcháin ar líne
Ag motortax.ie, is féidir leat cáin a íoc ar fheithicil nua nó do mhótarcháin a athnuachan ar líne. Teastóidh Foirm FR100 (atá ar fáil ó do thrádálaí mótair) uait chun cáin a íoc ar fheithicil nua. Teastóidh Foirm RF100B (foirm mheabhrúcháin ríomhairithe) uait chun athnuachan a dhéanamh ar do mhótarcháin. Is féidir leat a athnuachan mótarchánach ar fheithicil dara láimhe atá ceannaithe agat le déanaí, ach ní mór duit a bheith ar an úinéir cláraithe na feithicle (féach doiciméad ar athrú ar úinéireacht feithicle).
Teastóidh do shonraí árachais agus cárta dochair nó carta creidmheasa uait chun an cháin a íoc. Ní féidir cáin a chur ach ar na feithiclí seo a leanas ar líne: Carranna príobháideacha, gluaisrothair, tarracóirí talmhaíochta, tochaltóirí, comhbhuainteoirí, marbhchóistí, feithiclí atá oiriúnaithe do dhaoine faoi mhíchumas, carbháin mótair (ní den chéad uair a íoctar cáin air) agus feithiclí seanré.
Is féidir leat a athnuachan mótarchánach ar líne le haghaidh feithicil tráchtála a sholáthar go bhfuil deimhniú ródacmhainneachta agat a bheidh bailí ó thús na tréimhse mótarfheithiclí nua cánach. Mura bhfuil an meáchan neamhluchtaithe thar 1,524 kg (3,500 kg Ollmheáchan Feithicle) ní mór duit a bheith tugtha Form RF111A dhearbhaithe earraí chuig d'oifig chánach áitiúil mótair.
Ag cur isteach ar Aisíocaíochtaí Mótarchánach
Chun cur isteach ar aisíocaíocht mótarchánach, ní
mór duit an fhoirm RF120 (pdf) a íoslódáil agus a chomhlánú. Ba
chóir an diosca cánach reatha agus an Teastas Clárúcháin Fheithicle a
bheith laistigh le d’fhoirm iarratais chomhlánaithe. Má tá tú ag lorg
aisíocaíochta ar bhunús tinnis nó gortaithe, ba chóir duit teastas leighis
ó do dhochtúir nó gairmeach leighis a chur isteach freisin. Má tá tú ag
éileamh aisíocaíochta ar an mbunús go bhfuil tú as láthair ón Stát ar
chúiseanna gnó nó oideachasúla, ní mór duit litir a bheith agat ó
d’fhostóir nó institiúid oideachais mar chruthúnas air seo. Ní mór
d’fhoirm iarratais chomhlánaithe a sheoladh ar ais chuig d’oifig
Mótarchánach a dhéanfaidh próiseáil ar d’iarratas.
Cá háit a ndéanfaidh mé iarratas
Íoc do mhótarcháin ar líne anseo.
Mar mhalairt ar sin féadfaidh tú dul i dteagmháil le hOifig Mótarchánach d’Údaráis Áitiúil le breis eolais a fháil agus an mhótarcháin a íoc. Tá faisnéis teagmhála maidir le gach Údarás Áitiúil sa tír le fáil ag tosach d’eolaí teileafóin poiblí.
Is é Aonad Clárúcháin Feithiclí na Roinne Comhshaoil, Pobal, agus Rialtais Áitiúil a bhíonn ag plé le hathruithe maidir le húinéireacht feithiclí. Féadfaidh tú dul i dteagmháil leo mar seo a leanas:
Seirbhísí Ríomhaireachta Tiománaithe agus Feithiclí Rannán
An Roinn Iompair, Turasóireachta agus Spóirt
Lár Bhaile na Sionna
Sionainn
An Clár
Éire
Teil:(061) 365 000
Lóghlao:1890 411 412
Facs:(061) 363 480
Láithreán Gréasáin: http://www.transport.ie/roads/motortax/index.asp?lang=ENG&loc=2468
R-phost: Motortax@dttas.ie
Ábhar Gaolmhar
- Athrú úinéireachta fheithicle
Má dhíolann tú do charr caithfidh tú foirm Athrú Úinéireachta a líonadh. Braitheann an fhoirm atá ort a líonadh ar aois do charr. - Carr nua a cheannach in Éirinn
Tá cur síos ginearálta anseo ar na seirbhísí poiblí a bhaineann le carr nua a cheannacht. - Carr a iompórtáil go hÉirinn
Déantar cur síos sa doiciméad seo ar an mbealach le carr a iompórtáil isteach go hÉirinn.
Téigh i dteagmháil linn
Má tá ceist agat a bhaineann leis an ábhar seo, is féidir leat glao a chur ar an tSeirbhís Ghutháin um Fhaisnéis do Shaoránaigh 0761 07 4000 (Luan go hAoine idir 9rn agus 8in) no trí bhualadh isteach san Ionad Faisnéise do Shaoránaigh is gaire duit.