Ceadúnais foghlaimeora

Doiciméad eisithe ag an tSeirbhís Náisiúnta um Cheadúnais Tiománaithe (NDLS) is ea ceadúnas foghlaimeora. Ligeann sé duit foghlaim conas tiomáint ar bhóithre poiblí in Éirinn agus caithfidh sé a bheith agat i gcónaí agus tú ag tiomáint.

Ní féidir leat ceachtanna tiomána a dhéanamh gan ceadúnas bailí foghlaimeora a bheith agat agus, i bhformhór na gcásanna, ní féidir leat tástáil tiomána a dhéanamh go dtí go mbeidh do chéad cheadúnas foghlaimeora agat ar feadh 6 mhí ar a laghad. Léigh tuilleadh faoi conas tástáil tiomána a eagrú in Éirinn agus conas ullmhú di.

Tá sé mar aidhm ag an doiciméad seo treoir agus comhairle phraiticiúil a thabhairt maidir le ceadúnais tiomána foghlaimeoirí in Éirinn. Cuimsíonn sé faisnéis faoi cheadúnais foghlaimeora le haghaidh:

• Carranna
• Gluaisrothar
• Busanna agus trucailí
• Leantóirí

Sula ndéanann tú iarratas ar cheadúnas foghlaimeora, ní mór duit a chinntiú go bhfuil tú incháilithe chun foghlaim conas tiomáint in Éirinn agus go bhfuil an cháipéisíocht a theastaíonn uait agat.

Rialacha

Chun iarratas a dhéanamh ar cheadúnas foghlaimeora le haghaidh aon fheithicle, ní mór duit:

• Bheith i ngnáthchónaí in Éirinn. Meastar go bhfuil gnáthchónaí ort in Éirinn má tá cónaí ort anseo de ghnáth ar feadh 185 lá ar a laghad i ngach bliain féilire.
• An riachtanas aoise a chomhlíonadh. Sular féidir leat iarratas a dhéanamh ar cheadúnas chun feithicil a thiomáint in Éirinn, caithfidh tú a bheith in aois áirithe. Má tá tú faoi 16 bliana d’aois, ní féidir leat aon fheithicil a úsáid in áit phoiblí. Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach ár ndoiciméad ar chatagóirí mótarfheithiclí agus aois íosta tiománaithe.
• Pas a a fháil sa tástáil teoirice tiománaí. Sula ndéanann siad iarratas ar cheadúnas foghlaimeora, ní mór d’iarrthóirí pas a fháil i dtástáil teoirice tiomána oiriúnach don chatagóir feithicle (pdf) ar mian leo a bheith ceadúnaithe chun tiomána. Baineann an riail seo le duine ar bith a dhéanann iarratas ar chéad cheadúnas foghlaimeora in aon chatagóir feithicle. Má chuaigh do cheadúnas foghlaimeora in éag cúig bliana nó níos mó ó shin, ní mór duit pas a fháil i dtástáil teoirice arís sula n-eiseofar ceadúnas foghlaimeora nua. Is féidir leat níos mó a léamh faoin tástáil teoirice tiománaí.

Conas iarratas a dhéanamh

Chun iarratas a dhéanamh ar do chéad cheadúnas foghlaimeora, caithfidh tú dul chuig ionad NDLS. Má thugann tú do Chárta Seirbhísí Poiblí (PSC) leat chuig an NDLS, déanfaidh sé do phróiseas iarratais a shimpliú. Ofrálann gach ionad NDLS seirbhís siúil isteach agus is féidir leat coinne a chur in áirithe ar líne freisin.

Chun iarratas a dhéanamh ar cheadúnas foghlaimeora den chéad uair, teastaíonn uait:

• Foirm iarratais iomlán comhlánaithe ar cheadúnas foghlaimeora D201
• Teastas bunaidh pas ó thástáil teoirice tiomána (dátaithe laistigh de dhá bhliain)
• Aitheantas fótagrafach
• Cruthúnas ar d’uimhir seirbhísí poiblí pearsanta (PPSN)
• Fianaise ar sheoladh dar dáta laistigh de na sé mhí dheireanacha mura bhfuil do sheoladh reatha ar do cheadúnas agus má tá sé difriúil ón seoladh tugadh ar fáil don Roinn Coimirce Sóisialaí (RCS) má agus nuair a rinne tú iarratas ar CPC
• Fianaise ar theidlíocht chónaitheachta (ní gá do náisiúnaigh AE/LEE ach a gCárta Seirbhísí Poiblí a thaispeáint)
• Foirm tuairiscithe radharc na súl NDLS comhlánaithe go hiomlán, agus dátaithe laistigh de mí amháin
• Foirm tuairiscithe leighis NDLS comhlánaithe go hiomlán, dar dáta laistigh de mí amháin, más gá i do chás
• Fianaise ar dheimhniú inniúlachta gairmiúla (CPC), más gá
• Táille iarratais €35.00

Is féidir teacht ar threoir mhionsonraithe maidir le d’fhoirm iarratais ar cheadúnas foghlaimeora a chomhlánú (pdf), chomh maith le liosta iomlán de dhoiciméid atá inghlactha, ar Láithreán Gréasáin NDLS.

Do ceadúnas a athnuachan

I bhformhór na gcásanna, féadfaidh tú do cheadúnas foghlaimeora a athnuachan ar líne má tá PSC agus cuntas fíoraithe MyGovID agat.

De ghnáth maireann gach céad agus an dara ceadúnas foghlaimeora ar feadh dhá bhliain agus maireann an tríú ceadúnas agus ceadúnas ina dhiaidh sin ar feadh bliana. Má tá tú ag cur isteach ar thríú ceadúnas foghlaimeora nó ar cheadúnas foghlaimeora ina dhiaidh sin ní mór duit deimhniú a sholáthar go ndearna tú iarratas ar thástáil tiomána sa chatagóir sin nó gur theip ort i dtástáil tiomána sa chatagóir sin le dhá bhliain anuas (ráiteas ar thoradh na tástála tiomána).

Má rinne tú tástáil tiomána tabharfar ceadúnas dhá bhliain duit agus má sholáthraíonn tú deimhniú go ndearna tú iarratas ar thástáil tiomána tabharfar ceadúnas bliana duit.

Do cheadúnas a nuashonrú agus a athsholáthar

Féadfaidh tú faisnéis mhionsonraithe a fháil maidir le conas do cheadúnas foghlaimeora a nuashonrú nó a athsholáthar:

• Do cheadúnas tiomána nó do cheadúnas foghlaimeora a nuashonrú
• Ceadúnas tiomána nó ceadúnas foghlaimeora caillte, goidte nó millte a athsholáthar

Ligeann ceadúnas foghlaimeora Chatagóir B duit foghlaim conas carr a thiomáint ar bhóithre poiblí in Éirinn. Ní ceadúnas tiomána iomlán é, áfach, agus caithfidh tú cloí le srianta áirithe.

Rialacha:

• Caithfidh duine éigin a bhfuil ceadúnas tiomána iomlán agat sa charr a bheith agat i gcónaí agus tú ag tiomáint ar cheadúnas foghlaimeora. Caithfidh go bhfuil a gceadúnas tiomána ag an duine seo ar feadh 2 bhliain ar a laghad. Má stopann na Gardaí tú, agus mura bhfuil tiománaí cáilithe in éineacht leat, féadfaidh siad an carr a choinneáil.
• Caithfidh tú L phlátaí a thaispeáint ar thosach agus ar chúl na feithicle i gcónaí agus tú ag tiomáint. Ba chóir go mbeadh an pláta ina ‘L’ dearg ar chúlra bán agus níor chóir go mbeadh sé níos lú ná 15cm ar airde le teorainn 2cm ar a laghad.
• Caithfidh tú cloí le teorainn laghdaithe tiomána óil agus le tairseach dícháiliúcháin pointe pionóis.
• Ní féidir leat tiomáint ar mhótarbhealach.
• Ní féidir leat leantóir a tharraingt.
• Ní féidir leat a bheith mar thiománaí tionlacain.
• Ní féidir leat daoine eile a iompar ar luaíocht.

Beidh tú ciontach i gcion má ligfidh tú do dhuine do charr a thiomáint in áit phoiblí nuair:

• Nach bhfuil ceadúnas tiomána nó ceadúnas foghlaimeora aige/aici; nó
• Má tá ceadúnas foghlaimeora aige/aici ach má tiomáineann sé/sí do charr gan tiománaí cáilithe a bheith leis/léi

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, léigh an mhír faoi cheadúnas foghlaimeora sa lámhleabhar ‘Rialacha an Bhóthair’ (pdf) ón Údaráis um Shábháilteacht ar Bhóithre.

Oiliúint Riachtanach do Thiománaithe

Caithfidh gach sealbhóir an chéad cheadúnais foghlaimeora a eisíodh ón 4 Aibreán 2011 tabhairt faoi Oiliúint Riachtanach Tiománaí (EDT) le Teagascóir Tiomána Faofa RSA (ADI). Is féidir leat sonraí faoi ADIanna atá lonnaithe ar fud na tíre a aimsiú.

Is cúrsa oiliúna é EDT lena múintear bunscileanna tiomána do thiománaithe foghlamóra gluaisteáin. D’fhoilsigh an RSA treoir mhionsonraithe (pdf) ar EDT. Cuimsíonn an cúrsa 12 sheisiún aonair 1 uair an chloig.

Ag gach seisiún EDT, seiceálfaidh do ADI do cheadúnas foghlaimeora agus déanfaidh sé taifead ar an seisiún le stampa agus le síniú i do logleabhar oifigiúil EDT. Iarrfar ort do logleabhar EDT comhlánaithe a thaispeáint ar lá na tástála tiomána.

Má tá ceadúnas tiomána iomlán agat ó thír nach bhfuil comhaontú malairte ceadúnais aici le hÉirinn, ní iarrfar ort ach 6 sheisiún EDT a dhéanamh sula ndéanfaidh tú tástáil tiomána na hÉireann. D’fhoilsigh an RSA lámhleabhar mionsonraithe ar EDT Laghdaithe (pdf).

Chun gluaisrothar a thiomáint ar bhóthar poiblí, caithfidh ceadúnas tiomána foghlaimeora a bheith agat ar a laghad don chatagóir chuí gluaisrothair. Taispeánann an tábla seo a leanas na catagóirí gluaisrothar, chomh maith le haois íosta an tiománaí:

Oiliúint Bhunúsach Tosaigh

Nuair a bheidh do pas sa tástáil teoirice agat agus ceadúnas foghlaimeora gluaisrothair faighte agat, ní cheadaítear duit tiomáint ar bhóthar poiblí go dtí go mbeidh do Oiliúint Bhunúsach Tosaigh (IBT) críochnaithe agat.

Is cúrsa oiliúna éigeantach 16 uair an chloig í IBT, roinnte ina 4 mhodúl ar leithligh, agus a mhúineann bunscileanna marcaíochta do ghluaisrothaithe foghlaimeora. Níl cúrsaí IBT ar fáil ach ag ionaid oiliúna IBT atá faofa ag RSA agus ní fhéadfaidh ach teagascóirí IBT atá faofa ag an RSA iad a chur ar fáil.

Féadfaidh tú faisnéis mhionsonraithe (pdf) a léamh faoina bhfuil i gceist le IBT, lena n-áirítear an siollabas iomlán (pdf), agus conas clárú ar chúrsa cóngarach duit ar leathanach gréasáin tiomnaithe an RSA.

Rialacha

Nuair a bheidh do Dheimhniú Críochnaithe Sásúil IBT faighte agat, tá ceadúnas agat tiomáint gan tionlacan ar bhóithre poiblí.

Mar sin féin, ní ceadúnas tiomána gluaisrothair iomlán é ceadúnas foghlaimeora agus tá rialacha sonracha ann nach mór duit cloí leo go dtí go ndéanfaidh tú do thástáil tiomána:

• Caithfidh tú L phlátaí a thaispeáint. Taispeántar na plátaí L do ghluaisrothaí ar veist shofheicthe fluaraiseach buí (bib nó barr gan muinchillí a bhfuil taobhuaimeanna oscailte air). Caithfidh an litir L a bheith dearg, 15cm ar airde ar a laghad ar chúlra bán, agus a bheith feiceálach ar thaobh tosaigh agus ar chúl do cholainne.
• Ní féidir leat tiomáint ar mhótarbhealach
• Ní féidir leat paisinéir cúlóige a iompar (paisinéirí ar chúl do ghluaisrothair)
• Caithfidh tú cloí le teorainn laghdaithe alcóil agus tairseach laghdaithe dícháiliúcháin pointe pionóis.

Féadfaidh tú níos mó a léamh faoi conas tástáil tiomána gluaisrothair a shocrú agus a ullmhú.

Do chéad cheadúnas foghlaimeora

Chun do chéad cheadúnas foghlaimeora a fháil chun bus nó trucail a thiomáint, caithfidh ceadúnas tiomána iomlán a bheith agat do charr (Catagóir B) agus deimhniú bailí tástála teoirice tiomána le haghaidh:

• Catagóir C más mian leat trucail a thiomáint
• Catagóir D más mian leat bus a thiomáint

Catagóirí bus agus trucailí

Sula dtiomáineann tú ar bhóthar poiblí, caithfidh ceadúnas foghlaimeora a bheith agat a oireann don chatagóir bus nó trucaile is mian leat a thiomáint.

Léiríonn an tábla seo a leanas na catagóirí bhusanna agus trucailí, agus aois íosta an tiománaí:

Tá tuilleadh faisnéise ar fáil i gCeisteanna Coitianta bus agus trucaile (pdf) ar Láithreán Gréasáin an RSA.

Rialacha

Caithfidh tiománaithe bus agus trucail a bhfuil ceadúnas foghlaimeora acu:

• A bheith i gcónaí in éineacht leis agus faoi mhaoirseacht duine a bhfuil ceadúnas tiomána reatha aige/aici, don chatagóir chéanna feithicle (agus caithfidh é a bheith aige/aici ar feadh 2 bhliain ar a laghad).
• L phlátaí a thaispeáint i gcónaí ar thosach agus ar chúl na feithicle atá á tiomáint. Ba chóir go mbeadh an L Phláta dearg ar chúlra bán agus níor chóir go mbeadh sé níos lú ná 15cm ar airde le teorainn 2cm ar a laghad .

Ní féidir le tiománaithe bus agus trucaile a bhfuil ceadúnas foghlaimeora acu:

• Tiomáint agus tú leantóir a tharraingt
• Tiomáint ar mhótarbhealach
• Feidhmiú mar thiománaí tionlacain
• Daoine eile a iompar ar luaíocht nó ar íocaíocht

Is é 20mg in aghaidh an 100ml fola an teorainn alcóil tiomána do thiománaithe busanna agus trucailí a bhfuil ceadúnas foghlaimeora nó ceadúnas iomlán tiomána iomlána acu. Tá tuilleadh faisnéise faoi theorainneacha teorainn alcóil tiomána ar fáil ón RSA.

Chun oibriú mar thiománaí trucaile nó bus gairmiúil, teastaíonn Teastas Inniúlachta Gairmiúla Tiománaí (CPC) uait.

Chun CPC Tiománaí a fháil, ní mór duit:

• Ceadúnas tiomána iomlán Chatagóir B a bheith agat
• Pas sa tástáil teoirice ‘Bus agus Trucaile' a bheith bainte amach agat
• Ceadúnas foghlaimeora Chatagóir C nó D a fháil.

Ansin caithfidh tú na céimeanna breise seo a leanas a chur i gcrích:

• Pas a fháil i do thástáil cás-staidéir
• Roinnt ceachtanna tiomána a dhéanamh
• Pas a fháil i do thástáil tiomána praiticiúil
• Pas a fháil i do thástáil siúlóide
• Iarratas ar do cheadúnas iomlán a dhéanam

Nuair a bheidh tú cáilithe le haghaidh CPC Tiománaí, caithfidh tú é a choinneáil thar thréimhse 5 bliana chun leanúint de bheith CPC Tiománaí- deimhnithe.

D’fhoilsigh an RSA leabhrán faisnéise mionsonraithe (pdf) ar an CPC do Tiománaithe.

Chun tiomáint ar bhóthar poiblí agus tú ag tarraingt leantóra ag meáchan níos mó ná 750kg nuair atá sé luchtaithe go hiomlán, caithfidh ceadúnas tiomána foghlaimeora ar a laghad a bheith agat don chatagóir cuí feithicle agus leantóra. Féadfaidh tú níos mó a léamh faoi cheadúnais foghlaimeora do leantóirí ar Láithreán Gréasáin an RSA.

Léiríonn an an tábla seo a leanas na catagóirí feithiclí agus leantóirí, a bhfuil aois íosta an tiománaí acu:

Ní mór duit ceadúnas tiomána iomlán a bheith agat don chatagóir feithicle ar mian leat leantóir a tharraingt léi sular féidir leat iarratas a dhéanamh ar cheadúnas foghlaimeora leantóra.

D’fhoilsigh an RSA sraith físeán ar cheadúnú agus sábháilteacht leantóirí, lena n-áirítear físeán de thástáil leantóra. Is féidir leat tuilleadh a léamh faoi conas tástáil tiomána a chur in áirithe agus conas ullmhú di.

Is féidir leat lámhleabhar cuimsitheach (pdf) a fháil freisin ar rialacha ceadúnaithe tiománaithe chun leantóirí éadroma a tharraingt agus bileog faisnéise mhionsonraithe (pdf) ar shlándáil ualaigh.

Rialacha

Agus tú ag tiomáint le ceadúnas foghlaimeora, ní mór duit:

• A bheith i gcónaí in éineacht le duine a bhfuil ceadúnas tiomána reatha aige don chatagóir chéanna d'fheithicil tarraingthe móide leantóir (agus caithfidh a gceadúnas tiomána a bheith aige/aici ar feadh 2 bhliain ar a laghad).
• L Phlátaí a thaispeáint i gcónaí ar thosach agus ar chúl na feithicle atá á tiomáint agat. Ba chóir go mbeadh an L Phláta dearg ar chúlra bán agus ba chóir go mbeadh sé 15cm ar airde ar a laghad le teorainn 2cm ar a laghad.

Agus tú ag tiomáint le ceadúnas foghlaimeora, ní féidir leat:

• Tiomáint ar mhótarbhealach
• Feidhmiú mar thiománaí tionlacain don chatagóir sin
• Daoine eile a iompar ar luaíocht nó ar íocaíocht

Is í an teorainn alcóil tiomána do thiománaithe le leantóirí le ceadúnas foghlaimeora nó ceadúnas tiomána iomlán ná 20mg in aghaidh an 100ml fola. Tá tuilleadh faisnéise faoi theorainneacha alcóil tiomána ar fáil ón RSA.

Mar fhocal scoir, cuimhnigh gurb é 80km/h an luasteorainn uasta d’fheithicil agus leantóir á tharraingt acu, agus tá feidhm leis seo freisin ar bhóithre ina bhfuil luasteorainn atá postáilte ar chomhartha bóthair níos airde. Mar is gnách bíonn tiománaithe faoi réir an luasteorainn is ísle a atá postáilte agus mar sin ní bheifear in ann taisteal ag 80km/h i gcónaí

Tá rialacha an bhóthair ar fáil ag rulesoftheroad.ie.

Caithfidh tú féin iarratas a dhéanamh ar do chéad cheadúnas tiománaí foghlaimeora i gceann de na hionaid NDLS - féach 'Conas iarratas a dhéanamh' thuas. Is féidir leat coinne a chur in áirithe ar líne.

B’fhéidir go mbeidh tú in ann do cheadúnas tiomána a athnuachan ar líne má tá tú incháilithe agus cuntas fíoraithe PSC agus MyGovID agat. Nó is féidir leat iarratas a dhéanamh san ionad.

An tÚdarás um Shábháilteacht ar Bhóithre

Bosca PO 858

Oifig Seachadta Ó Theas

Corcaigh

Éire

Teil: 0761 08 7880

Leathanach Baile: https://www.ndls.ie/

Ríomhpost: info@ndls.ie

An tÚdarás um Shábháilteacht ar Bhóithre

Páirc Gnó an Mhaigh

Cnoc an tSabhaircín

Béal an Átha

Maigh Eo

Éire

Teil: (096) 25000

Glaoch áitiúil: 1890 506 080

Facs: (096) 25252

Leathanach Baile: http://www.rsa.ie

Ríomhpost: info@rsa.ie