Faoiseamh cánach ar na costais a bhaineann le cúramóir baile a fhostú

Is féidir faoiseamh cánach a éileamh ar an gcostas a bhaineann le cúramóir a fhostú, má fhostaíonn tú ceann duit féin nó do bhall eile de do theaghlach.

Is féidir leat an cúramóir a fhostú go díreach nó is féidir leat gníomhaireacht a úsáid a fhostaíonn cúramóirí. Má fhostaíonn tú an cúramóir tú féin, ba chóir duit clárú mar fhostóir agus beidh tú freagrach as cáin agus árachas sóisialta (IMAT, Muirear Sóisialta Uilíoch (MSU) agus ASPC do chuid fhostaithe). Beidh dualgais eile ort chomh maith mar fhostóir, mar shampla maidir le huaireanta oibre, conarthaí fostaíochta, duillíní pá, saoire agus íosphá.

Má íocann tú gníomhaireacht chun an cúramóir a sholáthar, fostóidh an ghníomhaireacht an cúramóir agus beidh siad freagrach as a chuid chánach agus árachas sóisialta srl. Is féidir leat fós faoiseamh cánach a éileamh ar an gcostas den ghníomhaireacht a íoc chun an cúramóir a sholáthar.

Má fhostaíonn tú cúramóir duit féin nó ar son ball teaghlaigh, is féidir leat an faoiseamh cánach a íoc ar chostas an chúramóra sin. Is é atá i gceist le 'ball teaghlaigh' ná céile, leanbh nó gaol, gaol trí phósadh san áireamh.

Caithfidh tú a bheith éagumasaithe go hiomlán don bhliain chánach iomlán (Eanáir go Nollaig) dá bhfuil an faoiseamh cánach á éileamh agat ach ní gá go mbeadh an cúramóir fostaithe don bhliain cánach iomlán. Ciallaíonn an téarma 'éagumasaithe go hiomlán' go bhfuil míchumas chomh mór sin ort go bhfuil cúramóir de dhíth ort.

Ní féidir leat faoiseamh cánach a éileamh do chúramóir a fhostú mura ndéanann an cúramóir ach dualgais choimeádaí tí nó má tá Creidiúint Chánach do Ghaol Cleithiúnach nó Creidiúint Chánach do Leanbh Éagumasaithe tugtha cheana féin.

D'fhéadfadh na Coimisinéirí Ioncaim iarraidh ort teastas míochaine a fháil chun nádúr do mhíchumais a dheimhniú ach ní gá ceann a sheoladh le d'fhoirm iarratais ach amháin má tá altranas baile á fháil agat do thinneas tromchúiseach.

Altranas baile

Má tá tinneas tromchúiseach ort nó ar bhall teaghlaigh agus go bhfuil altra cáilithe fostaithe agat, caithfidh tú an méid seo a leanas a sholáthar do na Coimisinéirí Ioncaim:

• Ainm, seoladh agus cáilíochtaí gach altra atá ag soláthar cúraim
• Fáltais do gach íocaíocht a íoctar leis na haltraí
• Teastas míochaine ó dhochtúir (do dhochtúir ginearálta nó chomhairleoir).

Ní mór don teastas míochaine an méid seo a leanas a lua:

• Ainm agus seoladh an duine a bhfuil an tinneas tromchúiseach orthu
• Nádúr an tinnis sin
• Deimhniú go bhfuil cúram altranais leanúnach ó altra cáilithe i mbaile an othair riachtanach
• An tréimhse ama iomlán dá bhfuil an faoiseamh cánach á éileamh d'altranas baile a chlúdach.

Laghdaíonn liúntais agus faoisimh chánach an méid cánach a mbíonn ort a íoc. Braitheann an méid a laghdóidh liúntas/faoiseamh cánach do cháin ar do ráta cánach féin. Cliceáil anseo le tuilleadh eolais a fháil ar an slí a ríomhtar do cháin ioncaim.

Féadfaidh tú faoiseamh cánach a éileamh (ag do ráta cánach is airde) ar an méid is lú den dá mhéid seo a leanas:

• An costas iarbhír tabhaithe
• €75,000 ag do ráta cánach is airde

Is é €75,000 an t-uasmhéid faoisimh in 2021chun cúramóir a fhostú (méadaíodh é ó €50,000 in 2015).Caithfidh tú an faoiseamh a éileamh gach bliain. Is féidir leat faoiseamh cánach a fháil ar an gcostas a bhaineann le cúramóir a fhostú, lúide aon mhéid a aisghabhtar ó Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS). Má íocann beirt nó níos mó agaibh as an gcúram, roinntear an faoiseamh eadraibh i gcomhréir leis an méid a íoc gach duine agaibh.

Caithfidh tú faoiseamh cánach a éileamh ar an gcostas a bhaineann le cúramóir a fhostú gach bliain.

Cáiníocóir ÍMAT (PAYE)
Más cáiníocóir IMAT tú, is féidir leat iarratas a dhéanamh ar fhaoiseamh cánach as duine a fhostú ar fhoirm HK 1 (pdf) nó ar an teileafón Seirbhís Íseal-Ghlao na gCoimisinéirí Ioncaim.

Méadófar do theastas de creidiúnaithe cánach chun an faoiseamh atá dlite a áireamh. Ciallaíonn sé seo go n-íocfaidh tú níos lú cánach gach seachtain ó do thuarastal.

Ina mhalairt de chás, féadfaidh tú faoiseamh a éileamh ag deireadh na bliana cánach ach d’fhoirm P60 agus foirm do chéile nó do pháirtnéir shibhialta, más infheidhme, a chur isteach chuig d'oifigh Cánach Ioncaim.

Cáiníocóir féinmheasúnaithe
Má íocann tú cáin le féinmheasúnú ba chóir an éileamh ar fhaoiseamh cánach do chúramóir a fhostú a sheoladh ar fhoirm HK 1 chomh maith agus é a iniamh le do thuairisceán cánach bliantúil.

Seol d'fhoirm iarratais chomhlánaithe chuig d'oifig chánach áitiúil.