An Ardchúirt

Réamhrá

Tá an Ard-Chúirt ar an tríú leibhéal i gcóras cúirteanna na hÉireann agus tá sí ar an leibhéal is airde inar féidir tús a chur le himeachtaí dlí. Tá dlínse aici ar cheisteanna sibhialta agus coiriúla agus éistear inti le cásanna níos tromchúisí, cosúil le trialacha i leith dúnmharú.

Murab ionann agus an Chúirt Chuarda agus an Chúirt Dúiche, ní cúirt dlínse áitiúla agus teoranta í an Ard-Chúirt. Ciallaíonn seo nach bhfuil srian ar an gcúirt gan éisteacht ach le cásanna ó limistéir áirithe agus nach bhfuil aon teorainn ar an méid damáistí airgeadaíochta is féidir léi a bhronnadh.

Is féidir leat achomharc a dhéanamh ar thoradh cáis, ar éisteadh i dtosach léi san Ard-Chúirt, leis an gCúirt Achomhairc nó, i gcásanna áirithe, go díreach leis an gCúirt Uachtarach.

Struchtúr na cúirte

Tá Uachtaráin na hArd-Chúirte freagrach as oibriú na cúirte iomláine a bhainistiú, agus as éisteacht le cásanna agus tá 36 gnáthbhreitheamh inti. Breithiúna na hArd-Chúirte freisin iad Uachtarán na Cúirte Cuarda, Uachtarán na Cúirte Achomhairc agus an Príomh-Bhreitheamh.

Is gnách go n-éisteann breitheamh amháin le cásanna san Ard-Chúirt agus go ndéanann an breitheamh sin cinneadh fúthu. Is féidir le hUachtarán na hArd-Chúirte cinneadh a dhéanamh go n-éistfidh triúr breithiúna le cás, áfach, i gcúirt ar a dtugtar cúirt roinne.

Nuair a bhítear ag éisteacht le cásanna sibhialta, is gnách go mbíonn an Ard-Chúirt bunaithe sna Ceithre Chúirt i mBaile Átha Cliath. Nuair a bhítear ag éisteacht le cásanna coiriúla, tugtar an Phríomh-Chúirt Choiriúil ar an gcúirt agus bíonn sí bunaithe sna Cúirteanna Breithiúnais Coiriúla i mBaile Átha Cliath.

Éistear le cásanna san Ardchúirt freisin ar cuireadh tús leo san Ard-Chúirt (seachas le hachomhairc a rinneadh i gcúirteanna níos ísle) sna láithreacha seo a leanas:

  • Corcaigh agus Gaillimh
  • Luimneach
  • Port Láirge, Sligeach, Leitir Ceanainn agus Dún Dealgan
  • Cill Chainnigh agus Inis

Éistear le hachomhairc san Ardchúirt ón gCúirt Chuarda i gcásanna dlí shibhialta agus dlí teaghlaigh i gcaitheamh na bliana i mBaile Átha Cliath agus faoi dhó sa bhliain ag na hionaid seo a leanas:

  • Caisleán an Bharraigh
  • Corcaigh
  • Dún Dealgan
  • Inis
  • Gaillimh
  • Cill Chainnigh
  • Luimneach
  • Leitir Ceanainn
  • Sligeach
  • An Nás
  • Port Láirge

Is féidir leat teacht ar an sceideal iomlán suíonna san Ard-Chúirt in ionaid chúige ar láithreán gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna.

Cásanna sibhialta

Is féidir leis an Ardchúirt cinneadh a dhéanamh faoi gach ceist agus ábhar, cibé má bhaineann siad leis an dlí nó le fíric, cúrsaí sibhialta nó coiriúla. Is féidir déileáil san Ard-Chúirt le caingne a gcuirtear tús leo i ngach cuid den tír agus níl aon teorainn ná srian ginearálta ann ar cé mhéid airgid is féidir leis an gCúirt a bhronnadh ó thaobh cúitimh nó damáistí.

I gcásanna sibhialta níos tromchúisí (cosúil le clúmhilleadh nó éilimh ar dhamáistí i ngeall ar ionsaí), is féidir le breitheamh suí le giúiré san Ard-Chúirt. I ngach cás, teastaíonn vóta tromlaigh 9 as 12 ghiúróir leis an bhfíorasc a dheimhniú.

Is féidir an méid seo a leanas a dhéanamh san Ard-Chúirt:

  • Éisteacht le cásanna faoi éilimh ar dhamáistí níos mó ná €75,000 (díobháil phearsanta €60,000)
  • Éisteacht le ceisteanna faoi bhailíocht dlí
  • Éisteacht le hachomhairc ón gCúirt Chuarda i gceisteanna sibhialta
  • Athbhreithniú a dhéanamh ar chinntí a dhéantar sna cúirteanna níos ísle go léir trí athbhreithniú breithiúnach
  • Rialáil a dhéanamh ar cheist dlí a sheol an Cúirt Dúiche ar aghaidh agus is féidir éisteacht le hachomhairc sa chúirt faoi chúinsí áirithe eile trí reacht
  • Athbhreithniú a dhéanamh ar chinntí a rinne Binsí Fiosrúcháin áirithe
  • Athbhreithniú a dhéanamh ar chinntí a rinne comhlachtaí poiblí (mar shampla, cinntí an Aire Dlí agus Cirt maidir le ceisteanna inimirce)

Is féidir leat eolas breise a léamh faoi nós imeachta na hArd-Chúirte i gcásanna sibhialta.

Cásanna coiriúla

Nuair a bhítear ag éisteacht le cásanna faoi cheisteanna coiriúla san Ard-Chúirt, tugtar an Phríomh-Chúirt Choiriúil uirthi. Suíonn Breitheamh na hArd-Chúirte i gceisteanna coiriúla le giúiré dáréag.

Caithfear éisteacht leis na saghsanna seo a leanas de chionta i suí sa Phríomh-Chúirt Choiriúil le breitheamh agus le giúiré:

  • Tréas
  • Spreagadh nó eolas tréasa a cheilt
  • Cionta a bhaineann le bac a chur leis an rialtas agus ar an Uachtarán
  • Dúnmharú, iarracht ar dhúnmharú, comhcheilg um dhúnmharú
  • Píoráideacht
  • Cionta faoin Acht um Chinedhíothú, 1973
  • Éigniú, tromionsaí gnéasach, iarracht ar thromionsaí gnéasach faoin Acht um an Dlí Coiriúil (Banéigean) (Leasú), 1990

Ní gá go mbíonn fíorasc d’aon ghuth (comhaontaíonn gach ball den ghiúiré leis) i gcásanna ina bhfuil ar a laghad 11 ghiúróir, chomh fada agus go gcomhaontaíonn deichniúr díobh, ar a laghad, le fíorasc tar éis gur éag fad réasúnta ama (tráth nach giorra ná 2 uair an chloig).

Bannaí

Má dhiúltaítear bannaí duit sa Chúirt Dúiche, is féidir leat iarratas a dhéanamh leis an Ard-Chúirt ar bhannaí. Má cheadaítear bannaí duit sa Chúirt Dúiche, is féidir leat iarratas a dhéanamh leis an Ard-Chúirt go n-athrófar coinníollacha na mbannaí. Má chúisítear thú i ndúnmharú agus i gcionta áirithe eile tromchúiseacha, ní féidir leat ach iarratas a dhéanamh leis an Ard-Chúirt ar bhannaí.

Oifig Scrúdaitheoir na hArd-Chúirte

Tá ról ag Oifig Scrúdaitheoir na hArd-Chúirte i roinnt saghsanna d’imeachtaí san Ard-Chúirt, an méid seo a leanas ina measc:

  • Cásanna riaracháin - nuair a bhíonn eastát duine mhairbh faoi réir dlíthíochta. Mar shampla, nuair a bhíonn díospóid ann maidir le conas a riaradh an t-eastát, cén sócmhainní atá san eastát, cé atá i dteideal tairbhe a bhaint as an eastát agus cé hé/hí creidiúnaí an eastáit. Tabharfaidh an Scrúdaitheoir faoi na fiosrúcháin ábhartha.
  • Cásanna morgáiste - imeachtaí áirithe ina lorgaíonn sealbhóir saghsanna áirithe de mhorgáiste an bhunréadmhaoin. Comhordóidh an Scrúdaitheoir an próiseas díola a luaithe a dhéanann an chúirt ordú díola.
  • Ceisteanna féimheachta – próiseálann an Scrúdaitheoir iarratais ar fhéimheacht agus gníomhaíonn sé/sí mar Chláraitheoir don chúirt a sannadh do dhéileáil le himeachtaí féimheachta, ar a dtugtar an Liosta Féimheachta. Gníomhaíonn an Scrúdaitheoir freisin mar Chláraitheoir don chúirt a sannadh do dhéileáil le ceisteanna a chuirtear ar bun i láthair an Scrúdaitheora, ar a dtugtar Liosta an Scrúdaitheora.

Níl ról maoirseachta ag an Scrúdaitheoir a thuilleadh maidir le leachtú cuideachtaí, murach go ndearnadh an t-ordú foirceanta roimh an 1 Meitheamh 2015.

Níor cheart a cheapadh gurb ionann ról Scrúdaitheoir na hArd-Chúirte agus ról scrúdaitheora is féidir le cúirt a cheapadh le measúnú a dhéanamh ar ionchais mharthanachta cuideachta ag a bhfuil deacracht airgeadais.

Is féidir leat níos mó a léamh faoi Oifig Scrúdaitheoir na hArd-Chúirte ar láithreán gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna.

Eolas breise

Chun teacht ar eolas breise faoin Ard-Chúirt, eolas san áireamh faoi chás a thaisceadh, ba cheart duit teagmháil a dhéanamh le Lár-Oifig na hArd-Chúirte.

I gcás ceisteanna cúirte maidir le féimheacht, cásanna riaracháin, fiosrúcháin neasghaoil agus aon cheisteanna eile a chuireann an chúirt faoi bhráid an Scrúdaitheora, is féidir leat teagmháil a dhéanamh le hOifig Scrúdaitheoir na hArd-Chúirte.

Is féidir leat níos mó a léamh freisin faoi nós imeachta na hArd-Chúirte ar láithreán gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna.

None

Teil: +353 1 888 6458 / 6160 / 6513

Oifig an Scrúdaitheora

An tSeirbhís Chúirteanna

Urlár 2
15/24 Sráid an Fhionnuisce Thuaidh
Margadh na Feirme
Baile Átha Cliath 7
Éire

Uaireanta Oscailte: Luan go hAoine: 10 rn go 1 in agus 2.15 rn go 4.30 in
Teil: +353 (0)1 888 6269/6219
Facs: +353 (0)1 873 5260
Láithreán Gréasáin: http://www.courts.ie


Dáta an Leasaithe Deireanaigh: 25 Márta 2022