Cumhachtaí Cuardaigh

Nuair a bhíonn na Gardaí ag tabhairt faoina n-imscrúdú ar choir, b’fhéidir go dteastóidh uathu áitreabh a chuardach chun fianaise a chuardach. Go ginearálta, ní mór do na Gardaí barántas cuardaigh a fháil sular féidir leo d’áitreabh nó do theach a chuardach gan do thoiliú.

Cuardach pearsanta

Féadfaidh Garda iarraidh ort stopadh ag aon tráth. I gcúinsí áirithe, ar nós nuair atá tú ag tiomáint, ní mór duit stopadh má iarrann Garda ort. Féadfaidh Garda thú a chuardach, fiú mura dtugann tú toiliú, má tá amhras réasúnta ar an nGarda go ndearna tú cion. Áirítear leis seo daoine faoi aois 18 mbliana. Ba cheart don Gharda insint duit cén fáth a bhfuil tú á chuardach.

Barántais Chuardaigh

Ordú scríofa is ea barántas cuardaigh a thugann údarás do dhuine chun áitreabh a iontráil agus cuardach a dhéanamh ar réadmhaoin agus réadmhaoin a urghabháil. Féadtar iad a eisiúint do Ghardaí nó do dhaoine eile a bhfuil an t-údarás acu, mar shampla, cigirí sláinte, cigirí sláinte agus sábháilteachta, oifigigh leasa shóisialaigh, cigirí ceadúnas teilifíse. Is éagsúil a bhíonn na cúinsí inar féidir barántais chuardaigh a eisiúint ó phíosa reachtaíochta amháin go píosa eile.

Go ginearálta, eisíonn Breithiúna na Cúirte Dúiche nó Feidhmeannaigh Shíochána barántais chuardaigh nuair a dhéanann Garda ráiteas faoi mhionn gurb eol dó/di nó go bhfuil údar réasúnta aige/aici a chreidiúint nó a bheith in amhras go ndearnadh cion nó go bhfuil cion á dhéanamh.

Go ginearálta, féadtar fórsa réasúnta a úsáid chun barántas cuardaigh a fhorghníomhú.

Féadtar earraí fianaise a fuarthas mar thoradh ar chuardach dlíthiúil agus bailí a choimeád agus a úsáid mar fhianaise in aon imeachtaí coiriúla i do leith.

Ní mór barántais chuardaigh a fhorghníomhú laistigh de na teorainneacha ama a leagtar amach iontu. Mura bhforghníomhaítear iad laistigh de na teorainneacha ama, ní fhéadtar aon fhaisnéis a fhaightear mar thoradh ar an gcuardach a cheadú mar fhianaise i dtriail.

Cuardach ar Gabháil

Nuair a ghabhtar thú, féadfaidh na Gardaí earraí atá faoi do sheilbh a ghlacadh uait má chreideann siad gur riachtanach amhlaidh a dhéanamh agus más fianaise iad na hearraí a thacaíonn le cúiseamh coiriúil. Féadfaidh na Gardaí thú a chuardach i ndiaidh go ngabhtar thú gan barántas cuardaigh agus féadtar na hearraí a urghabhtar a choimeád agus a úsáid mar fhianaise ag do thriail.

An Gá atá le Barántas Cuardaigh

I dtromlach na gcásanna, teastaíonn barántas cuardaigh sular féidir le Garda duine, feithicil nó áitreabh a chuardach. Tugann reachtaíocht áirithe, áfach, an teidlíocht do na Gardaí áitreabh a iontráil gan bharántas, mar shampla, na hAchtanna Deochanna Meisciúla, an tAcht um Hallaí Rince Poiblí, agus na hAchtanna Sláinte.

Má fhaigheann Garda barántas cuardaigh a bhaineann le cionta áirithe, féadfaidh é/í an t-áitreabh atá ainmnithe agus aon duine san áitreabh a chuardach. Samplaí de seo é barántas cuardaigh a eisítear faoin Acht um Chiontaí in Aghaidh an Stáit, 1939, nó an tAcht um Cheartas Coiriúil, (Cionta Gadaíochta agus Calaoise), 2001. Faoin Acht um Cheartas Coiriúil (Forálacha Ilghnéitheacha), 1979, arna leasú ag Alt 6 den Acht um Cheartas Coiriúil, 2006, féadfaidh na Gardaí barántas a fháil maidir le cion inghabhála.

Tugann reachtaíocht eile, mar shampla, Acht Póilíneachta Bhaile Átha Cliath, an tAcht um Mí-Úsáid Drugaí, an tAcht um an Dlí Coiriúil agus an tAcht um Leigheasanna Ainmhithe, an teidlíocht do Ghardaí thú agus/nó d’fheithicil a chuardach gan bharántas.

Má tá ceann de na reachtanna seo á ghairm chun thú a chuardach gan bharántas, tá tú i dteideal go gcuirtear ar an eolas thú faoi.

Féadfaidh breitheamh na trialach fianaise a fuarthas de bhun barántas neamhbhailí cuardaigh nó a fuarthas gan bharántas a fhágáil ar lár agus ní mór an fhianaise sin a fhágáil ar lár má rinneadh sárú d’aon turas agus comhfhiosach ar do chearta bunreachtúla.

Faoi imthosca urghnácha maolaitheacha, féadfaidh an chúirt fianaise a cheadú a fuarthas mar thoradh ar shárú d’aon turas agus comhfhiosach ar an mBunreacht. Is rí-annamh do na himthosca seo, áfach, mar shampla, cás ina bhfuil gátar práinneach ann chun íospartach atá i mbaol a thabhairt slán.

Tá fáil ar bhreis faisnéise ar chumhachtaí cuardaigh an Gharda Síochána san fhoilseachán Bíodh Eolas agat ar do Chearta Cumhachtaí Ceartais Choiriúil agus Gardaí de chuid Chomhairle um Chearta an Duine.