Leabhair Chíosa

Is cáipéis é leabhar cíosa a úsáideann do thiarna talún le sonraí a choimeád ann faoi do thionóntacht agus gach íocaíocht chíosa a dhéanann tú a chur i gcuntas ann.

Is tusa a choimeádann an leabhar cíosa, ach ba cheart duit é a chur ar fáil do do thiarna talún chun gur féidir leo athruithe a dhéanamh agus do chíos agus íocaíochtaí eile a chur i gcuntas ann.

Leabhráin bheaga iad leabhair chíosa, de ghnáth, ach d’fhéadfadh foirmeacha eile a bheith i gceist leo, chomh fada agus a bhíonn an t-eolas riachtanach go léir iontu.

Fiú má tá leabhar cíosa agat, ba cheart duit do thaifid féin scríofa a choimeád ar na híocaíochtaí a dhéanann tú le do thiarna talún agus ar gach fáltas a tugadh duit, mar chruthúnas ar íocaíochtaí a rinneadh.

Más tionónta thú a chónaíonn i gcóiríocht ar cíos, tá teideal dlíthiúil agat leabhar cíosa nó a mhacasamhail de cháipéis a fháil ina bhfuil an t-eolas céanna. Bíonn seo i gceist cibé acu má tá áit chónaithe ar cíos agat ó thiarna talún phríobháideach, comhlacht ceadaithe tithíochta, údarás áitiúil nó fostóir.

Tá rialacha éagsúla ann faoi conas a úsáidtear an leabhar cíosa ag brath ar conas a íocann tú do chíos.

Má íocann tú do chíos i bpearsan

Má íocann tú do chíos i bpearsan, caithfidh do thiarna talún gach íocaíocht a dhéanann tú a chur i gcuntas sa leabhar cíosa nó fáltas scríofa a thabhairt duit ar a bhfuil sonraí faoin íocaíocht. Caithfidh an tiarna talún an iontráil sa leabhar cíosa nó an fáltas a shíniú agus caithfear an méid a íocadh, an cuspóir, dáta na híocaíochta agus an tréimhse lena mbaineann sí, a chur san áireamh.

Má íocann tú do chíos ar bhealach eile

Má íocann tú do chíos ar bhealach eile, mar shampla, tríd an bpost nó trí dhochar díreach, caithfidh do thiarna talún an íocaíocht a chur i gcuntas i do leabhar cíosa nó fáltas scríofa a thabhairt duit laistigh de 3 mhí tar éis d’íocaíocht a fháil. Caithfidh an tiarna talún an iontráil sa leabhar cíosa nó an fáltas a shíniú agus caithfear an méid a íocadh, an cuspóir, dáta na híocaíochta agus an tréimhse lena mbaineann sí, a chur san áireamh.

Eisceachtaí leis an riachtanas leabhar cíosa a bheith agat

Má tá seomra ar cíos agat in áit chónaithe do thiarna talún, níl ar do thiarna talún leabhar cíosa nó ráiteas ar an gcíos a íocadh a thabhairt duit. Is amhlaidh an cás má tá seomra ar cíos agat ó thionónta in áit chónaithe do thiarna talún. Is éard is cúis leis seo ná gur socruithe ceadúnais iad seo, seachas tionóntachtaí agus nach mbaineann na gnáthdhlíthe maidir le tiarna talún agus tionónta.

Ba cheart go gcuimseofaí an t-eolas seo a leanas i do leabhar cíosa:

• Seoladh na tionóntachta
• Ainm agus seoladh do thiarna talún agus ghníomhaire an tiarna talún (más ann dó)
• D’ainm
• An dáta a thosaigh an tionóntacht
• Fad na tionóntachta
• Méid na lascaine a íocadh
• An méid cíosa agus conas atá sé le híoc
• Sonraí faoi aon íocaíochtaí eile do sheirbhísí, cosúil le téamh nó leathanbhanda
• Léargas ginearálta ar chearta agus oibleagáidí tiarnaí talún
• Léargas ginearálta ar chearta agus oibleagáidí tionóntaí
• Liosta fearastaithe agus fearas a chuirtear ar fáil leis an tionóntacht

Tá sé in aghaidh an dlí má dhiúltaíonn do thiarna talún leabhar cíosa nó fáltas scríofa faoin gcíos a d’íoc tú a thabhairt duit. Mura dtarlóidh seo, ba cheart duit iad a chur ar an eolas ar an oibleagáid atá orthu leabhar cíosa a thabhairt duit.

Mura réitíonn seo an cás, ba cheart duit teagmháil a dhéanamh le d’údarás áitiúil. Is iad siúd atá freagrach as na Rialacháin maidir le Leabhar Cíosa a chur i bhfeidhm.

Is féidir le Threshold comhairle a chur ort freisin air seo agus cabhrú leat teagmháil a dhéanamh le d’údarás áitiúil.

Cuireann an Bord um Thionóntachtaí Cónaithe (an BTC) seirbhís réitigh díospóide ar fáil freisin do thiarnaí talún agus tionóntaí. Caithfidh tiarnaí talún a bheith cláraithe leis an BTC leis an tseirbhís a úsáid ach is féidir le tionóntaí í a úsáid fiú murar chláraigh a dtiarna talún an tionóntacht.