Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh

Is í Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh (CBAE) institiúid bhreithiúnach an Aontais Eorpaigh. Ciallaíonn seo go ndéileálann sí le díospóidí idir páirtithe, faoi mar a dhéanann na cúirteanna in Éirinn. Cinntíonn CBAE go ndéantar dlí na hEorpa a léirthuiscint agus a chur i bhfeidhm ar an mbealach céanna i ngach ballstát.

Suíonn an chúirt i Luxembourg agus tá an Chúirt Ghinearálta agus an Chúirt Bhreithiúnais sa chúirt. Tá 54 breitheamh sa Chúirt Ghinearálta agus tá 27 breitheamh sa Chúirt Bhreithiúnais, breitheamh ó gach ballstát. Anuas ar na 27 breitheamh, tá 11 Abhcóide Ghinearálta ann a thugann tuairimí réasúnaithe ar chásanna chun cabhrú leis an gCúirt Bhreithiúnais a cuid cinntí a dhéanamh.

Déileálann an Chúirt Ghinearálta le catagóirí áirithe cásanna sa chéad ásc. Is féidir achomharc a dhéanamh ar chinntí na Cúirte Ginearálta leis an gCúirt Achomhairc.

Caithfidh na cáilíochtaí a bheith bainte amach ag Breithiúna agus ag Abhcóidí Ginearálta CBAE chun go gceaptar iad leis na cúirteanna náisiúnta is uachtaraí ina mballstáit nó d’fhéadfaidís a bheith ina ndlí-eolaithe (dlíodóirí acadúla). Ní féidir leo aon oifig eile de chineál riaracháin nó polaitiúil a bheith acu a luaithe a cheaptar iad agus nach féidir leo tabhairt faoi aon ghairm bheatha eile, bíodh gairm bheatha a n-íoctar nó nach n-íoctar luach saothair leo i gceist leis sin. Ceaptar na Breithiúna agus na hArdabhcóidí trí Chomhaontú Comhpháirteach idir rialtais na mballstát. Bíonn téarma in-athnuaite 6 bliana acu.

Seasann CBAE leis na Conarthaí agus cinntíonn sí go ndéantar dlí na hEorpa a léirthuiscint agus a chur i bhfeidhm ar an mbealach céanna ar fud an AE trí fhoirmeacha éagsúla de chaingean dlí. Áirítear leo seo:

Réamhrialú

Lena sheachaint go dtuigeann cúirteanna náisiúnta dlí an AE ar bhealaí éagsúla, ceadaíonn an gnáthamh réamhrialaithe comhoibriú idir cúirteanna náisiúnta agus an Chúirt Bhreithiúnais. Má thagann cás os comhair cúirt náisiúnta a bhaineann le dlí an AE a thuiscint agus mura bhfuil amhras ar bith ann faoin gcaoi ar chóir í a thuiscint, is féidir leis an gcúirt náisiúnta an cheist a chur faoi bhráid na Cúirte Breithiúnais go ndéanfar cinneadh fúithi. Déanann an Chúirt Bhreithiúnais cinneadh faoi conas ba cheart an dlí a thuiscint nó a chur i bhfeidhm agus cuireann sí an cinneadh sin ar aghaidh chuig an gcúirt náisiúnta. Caithfidh an chúirt náisiúnta an cinneadh sin a chur i bhfeidhm ar an gcás a bhfuil sí ag plé leis.

An dlí a chur i bhfeidhm

Is féidir leis an gCoimisiún nó le ballstát tús a chur le himeachtaí ag CBAE le hiallach a chur ar bhallstát dlí an AE a chomhlíonadh. Má dhéanann CBAE an cinneadh go bhfuil an locht ar an mballstát atá i gceist, caithfidh an ballstát an cás a chur ina cheart gan mhoill.

Dlí an AE a chur ar neamhní

Is féidir le ballstát, an Coimisiún, Comhairle an Aontais Eorpaigh nó Parlaimint na hEorpa a iarraidh go ndéantar dlí an AE a chur ar neamhní nó ar ceal. D’fhéadfadh sé seo tarlú má achtaíonn institiúid de chuid an AE dlí i gcoinbhleacht le Conarthaí an AE. Má aontaíonn CBAE go dtagann an dlí atá ina ábhar díospóide salach ar na Conarthaí, fógróidh sé go bhfuil an dlí ar neamhní go hiomlán.

Is féidir le daoine nó cuideachtaí príobháideacha imeachtaí a thosú chun dlí an AE a chur ar neamhní más féidir leo a léiriú go bhfuil tionchar ag an dlí atá ina ábhar díospóide orthu go díreach agus ar bhonn aonair. Chun tús a chur le himeachtaí neamhnithe, ba cheart obtain comhairle dlí agus/nó ionadaíocht dhlíthiúil a fháil. Ní gá duit aghaidh a thabhairt ar na cúirteanna náisiúnta ar dtús chun imeachtaí le haghaidh neamhniú a thosú in CBAE. Mura n-éiríonn leat sa chás ag CBAE, seans go mbeidh ort costais an dá thaobh a íoc. Má éiríonn leat, íocfaidh an AE as do chostais agus fógrófar an dlí neamhní go hiomlán ar fud an AE.

Gníomhartha le haghaidh damáistí

Más duine aonair nó cuideachta thú a bhí thíos le damáiste mar thoradh ar ghníomh nó neamhghníomh an AE, is féidir leat can iarratas a dhéanamh le CBAE ar chúiteamh.

Gníomhartha i ngeall ar theip ar ghníomhú

Is féidir le daoine aonair, cuideachtaí, ballstáit nó institiúidí AE gearán a dhéanamh le CBAE má theip ar institiúid an AE cinntí áirithe a dhéanamh.