Díospóidí maidir le comhionannas agus idirdhealú

Déileálann an Coimisiún um Chaidreamh san Áit Oibre (WRC) le gach gearán idirdhealaithe san fhostaíocht agus rochtain ar earraí agus seirbhísí.

Má dhéanann tú gearán leis an WRC faoi aighneas comhionannais nó idirdhealaithe, déileálfar le do ghearán trí úsáid a bhaint as idirghabháil nó breithiúnas – féach níos mó thíos.

Tagann na gearáin seo faoin reachtaíocht comhionannais seo a leanas:

Clúdaítear íospairt freisin faoin reachtaíocht comhionannais. Tarlaíonn íospairt nuair a chaitear le duine ar bhealach níos lú fabhair ná le duine eile toisc go raibh siad i gcoinne an idirdhealaithe, nó go raibh baint acu le gearán idirdhealaithe neamhdhleathach. Léigh tuilleadh faoi íospairt ag an obair.

Déileálann an Coimisiún um Chaidreamh san Áit Oibre freisin le gearáin idirdhealaithe ar fhorais inscne faoin Acht um Chaidreamh san Áit Oibre Achtanna na bPinsean 1990-2015 i ndáil le scéimeanna sochar ceirde nó pinsin.

Nuair a dhéanann tú gearán faoi reachtaíocht comhionannais, féadfar idirghabháil san ionad oibre a thairiscint duit. Is próiseas deonach, príobháideach agus rúnda í an idirghabháil, murab ionann agus éisteachtaí breithithe a reáchtáiltear go poiblí de ghnáth – féach ‘Breithniú’ thíos.

Is féidir idirghabháil a dhéanamh ar an nguthán, ar fhíseáin nó ar chruinnithe duine le duine.

Le linn na hidirghabhála, cabhraíonn idirghabhálaí leat agus le d’fhostóir teacht ar chomhaontú. Ag deireadh na hidirghabhála, síníonn an dá thaobh comhaontú atá ceangailteach ó thaobh dlí. Ciallaíonn sé seo go gcaithfidh an dá thaobh cloí le téarmaí an chinnidh. Ní fhoilsítear an comhaontú.

Mura dtagann tú ar chomhaontú trí idirghabháil, is féidir leat a iarraidh go dtabharfar do chás chun breithithe - féach 'Breithniú' thíos.

Léigh tuilleadh faoi idirghabháil ag workplacerelations.ie.

Mura n-úsáidtear idirghabháil nó mura n-éiríonn léi, tarchuirtear do ghearán nó d’aighneas chuig an oifigeach breithnithe laistigh den Choimisiún um Chaidreamh san Áit Oibre. Déanfaidh an t-oifigeach breithnithe fiosrúchán, lena n-áirítear éisteacht, agus déanfaidh sé cinneadh atá ceangailteach ó thaobh dlí. Is iondúil go mbíonn an éisteacht seo ar siúl go poiblí, ach amháin i gcúinsí eisceachtúla.

Áireofar ceann amháin nó níos mó díobh seo a leanas i gcinntí an bhreithneora:

• Cúiteamh
• Ordú le haghaidh pá comhionann nó cóir chomhionann
• Ordú go ndéanfaidh duine gníomh sonraithe.

Léigh tuilleadh faoin bpróiseas breithiúnitha, lena n-áirítear a thábhachtaí atá sé fianaise a bhailiú agus cad ba cheart a bheith ag súil leis ón éisteacht.

Is féidir leat comhairle a fháil freisin ó cheardchumann, ó ghrúpa tacaíochta, a Ionad Faisnéise do Shaoránaigh nó ó Choimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas.

Ag brath ar an dlí a bhfuil do ghearán á dhéanamh agat faoi, ní mór duit frámaí ama áirithe a leanúint.

Gearáin faoi na hAchtanna um Chomhionannas Fostaíochta 1998-2015 agus gearáin faoi idirdhealú i bpinsin

Go ginearálta, ní mór gearáin a dhéanamh laistigh de 6 mhí. Ní féidir an teorainn ama seo a shíneadh 6 mhí eile ach amháin má bhí cúis réasúnach leis an moill. Ba cheart duit do ghearán a dhéanamh ag baint úsáide as foirm ghearáin ar líne an WRC.

Gearán faoi na hAchtanna um Stádas Comhionann 2000–2015

Caithfidh tú a rá leis an duine nó leis an eagraíocht a bhfuil tú ag déanamh an ghearáin ina leith ar dtús laistigh de 2 mhí den ghníomh deireanach idirdhealaithe.

Chun seo a dhéanamh, comhlánaíonn tú foirm ES.1 (pdf) agus seolann tú chuig an duine nó eagraíocht a bhfuil an gearán á dhéanamh agat ina leith. Féadfaidh Ard-Stiúrthóir an Choimisiúin um Chaidreamh san Áit Oibre an teorainn ama maidir le fógra a thabhairt a shíneadh go 4 mhí.

Mura bhfuil tú sásta le freagra an duine nó na heagraíochta, nó murar thug siad freagra laistigh de 1 mhí ón dáta a chuir tú in iúl dóibh, is féidir leat do ghearán a chur chuig an WRC ag baint úsáide as an fhoirm ghearáin ar líne. Léigh faoi conas gearán a dhéanamh, lena n-áirítear sonraí faoin bpróiseas breithnithe.

Achomhairc

Is féidir achomharc a dhéanamh i gcoinne cinntí a dhéanann oifigeach breithnithe, chuig An Chúirt Oibreachais le haghaidh cásanna fostaíochta agus pinsin, agus chuig An Chúirt Chuarda le haghaidh cásanna comhionannais. Ní mór achomhairc a dhéanamh laistigh de 42 lá ón dáta a eisíodh an cinneadh.

Léigh faisnéis mhionshonraithe faoi ghearán a dhéanamh leis an WRC (pdf).

Is féidir leat treoir maidir le cás comhionannais fostaíochta a dhéanamh a léamh nó a íoslódaíl saor in aisce ón láithreán gréasáin Dlí agus Idirghabhála Comhphobail (CLM). Cuireann CLM seirbhísí faisnéise dlí, comhairle agus idirghabhála saor in aisce ar fáil chomh maith.

Is féidir leat eolas a fháil faoi chomhionannas fostaíochta agus stádas comhionann, chomh maith le a liosta ceisteanna coitianta, ar láithreán gréasáin an WRC. Cuireann Coimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas faisnéis ar fáil don phobal freisin maidir le reachtaíocht comhionannais.

Is féidir leat dul i dteagmháil leis an gCoimisiún um Chaidreamh san Áit Oibre freisin chun comhairle a fháil trí úsáid a bhaint as a Sheirbhís Faisnéise agus Custaiméara – féach ar na sonraí teagmhála thíos.