Saoire eile ó fhostaíocht

Is féidir le fostaithe cineálacha éagsúla saoire nó ‘am saor’ a ghlacadh ón obair, mar shampla:

• Má tá géarchéim teaghlaigh agat (cosúil le leanbh nó duine den teaghlach a éiríonn tinn gan choinne)
• Má ghlaoitear ort le haghaidh seirbhíse ar ghiúiré
• Más mian leat saoire staidéir nó sos gairme a ghlacadh

I gcásanna áirithe, bíonn i dteideal saoire le pá a bheith agat agus i gcásanna eile ní bhíonn.

B’fhéidir gur mhaith leat léamh freisin faoi chineálacha saoire reachtúla ón obair, lena n-áirítear:

• Saoire bhliantúil
• Saoirí poiblí
• Saoire bhreoiteachta
• Saoire mháithreachais
• Saoire atharthachta
• Saoire uchtaíoch
• Saoire chúramóra
• Saoire thuismitheora
• Saoire do thuismitheoirí

Má tharlaíonn géarchéim i do theaghlach, tá an ceart chun am teoranta saor ón obair a ghlacadh Tugtar force majeure saoire air seo.

D’fhéadfadh go mbeadh ort saoire force majeure a ghlacadh ar chúis phráinneach teaghlaigh, cosúil le gortú gan choinne nó breoiteacht do ‘dhuine muinteartha’.

Áirítear le duine muinteartha :

• Do leanbh (leanbh uchtaithe san áireamh)
• D’fhear céile, do bhean chéile nó do pháirtí
• Do thuismitheoir nó do sheantuismitheoir
• Do dheartháir nó do dheirfiúr
• Duine a bhfuil dualgas cúraim ort ina leith (mar shampla, má tá tú ag gníomhú in ionad tuismitheora, ar a dtugtar freisin loco parentis)
• Duine a bhfuil gaol ‘cleithiúnaí baile’ agat leis (ciallaíonn sé seo go mbraitheann an duine ort chun socruithe a dhéanamh dá gcúram)
• Daoine d’aon aicme eile (más ann dóibh) de réir mar a fhorordófar

Má fuair duine muinteartha bás, níl tú i dteideal saoire force majeure. Ina áit sin, b’fhéidir go mbeifeá in ann ‘saoire atruach’ a ghlacadh – léigh tuilleadh faoi shaoire atruach thíos.

Saoire force majeure a ghlacadh

De réir an dlí, tá tú i dteideal suas le 3 lá saoire force majeure a ghlacadh in aon tréimhse de 12 mhí, nó 5 lá i dtréimhse 36 mí. Ag brath ar d’fhostóir agus ar do chonradh fostaíochta, b’fhéidir go mbeifeá in ann níos mó ná seo a ghlacadh.

Tá tú i dteideal íocaíocht a fháil fad is atá tú ar shaoire reachtúil force majeure. Má cheadaíonn d’fhostóir duit saoire force majeure breise a ghlacadh, ba cheart duit seiceáil an n-íoctar é.

Ní féidir leat a bheith dífhostaithe go héagórach de bharr saoire force majeure a ghlacadh, nó de bharr iarraidh air é a ghlacadh.

Tá do chearta chun saoire force majeure leagtha amach sna hAchtanna um Shaoire do Thuismitheoirí 1998 agus 2019.

Ní mór do d’fhostóir taifid a choinneáil ar gach saoire force majeure a ghlacann fostaithe.

Caithfidh tú a rá le d’fhostóir a luaithe is féidir go gcaithfidh tú saoire force majeure a ghlacadh. Ansin, díreach tar éis duit filleadh ar an obair, caithfidh tú d’iarratas a dhéanamh i scríbhinn chuig d’fhostóir.

Ba cheart go n-áireofaí an méid seo a leanas ar d’iarratas i scríbhinn:

• D’ainm
• D’uimhir PSP
• Ainm agus seoladh an fhostóra
• Dáta(í) ar ghlac tú saoire force majeure agus na cúiseanna leis
• Do chaidreamh leis an duine a gortaíodh nó a bhí tinn

Mar mhalairt air sin, d’fhéadfadh go mbeadh ‘foirm force majeure’ ar leith ag d’fhostóir a theastaíonn uaidh nó uaithi go líonfá isteach.

D’fhéadfadh go n-éileodh do chonradh fostaíochta freisin teastas leighis a sholáthar mar chruthúnas ar an tinneas nó gortú tobann (is féidir leat é seo a iarraidh ar an dochtúir).

Is féidir leat 5 lá saoire gan phá a ghlacadh in aon 12 mhí as a chéile más gá duit am saor ón obair a ghlacadh chun déileáil le cúram leighis throm do:

● Leanbh (leanbh uchtaithe san áireamh)

● Céile nó páirtí sibhialta

● Comhchónaitheoir

● Tuismitheoir nó seantuismitheoir

● Deartháir nó deirfiúr

● Páirtí tí (aon duine eile dóibh siúd atá liostaithe thuas a chónaíonn sa teach céanna leatsa)

Níl aon íosmhéid seirbhís ag teastáil uait le d’fhostóir agus ní gá duit fógra a thabhairt dóibh chun an tsaoire a ghlacadh i gcúinsí éigeandála.

Má fhaigheann duine muinteartha bás, seans go mbeidh tú in ann saoire atruach a ghlacadh. Braitheann sé seo ar:

• Do chonradh fostaíochta
• An nós agus an cleachtas laistigh de d’ionad oibre
• Rogha d’fhostóra.

Ba cheart duit seiceáil le d’fhostóir faoina bhfuil tú i dteideal.

B’fhéidir gur mhaith leat rochtain a fháil ar chuid de na seirbhísí comhairleoireachta agus tacaíochta méala atá ar fáil. Nó, is féidir leat faisnéis maidir le méala agus brón san ionad oibre a fháil ar shuíomh gréasáin Fhondúireacht Ospíse na hÉireann.

Má ghlaoitear ort chun seirbhíse ar ghiúiré, go ginearálta ní mór duit freastal. Ní mór am saor a thabhairt d’fhostaithe (lena n-áirítear printísigh) a nglaofar orthu le haghaidh seirbhíse giúiré chun freastal ar an gcúirt. Tá sé seo leagtha amach in Acht na nGiúiréithe 1976.

Tá sé de cheart agat a bheith íoctha nuair a ghlaoitear ort le haghaidh seirbhíse ar ghiúiré.

Mar an gcéanna, níor cheart go gcaillfeá aon cheart fostaíochta eile (mar shampla, ní chuireann aon am a chaitheann tú ar sheirbhís ghiúiré isteach ar do theidlíocht do shaoire bhliantúil).

Níl ceart uathoibríoch agat saoire gan phá a ghlacadh ón obair, ar nós sos gairme nó saoire staidéir. Mar sin féin, ba cheart duit do chonradh fostaíochta a sheiceáil, mar go gceadaíonn roinnt fostóirí é seo.

Mura bhfuil faisnéis i do chonradh ar shosanna gairme nó ar shaoire staidéir a ghlacadh, b’fhéidir go mbeifeá in ann dul i mbun caibidlíochta le d’fhostóir.

Ba chóir do d’fhostóir aon iarratas ar shos gairme nó ar shaoire staidéir a mheas ar bhonn cás ar chás.

Faigh tuilleadh eolais faoi shaoire gan phá a ghlacadh ó Sheirbhís Faisnéise agus Custaiméara an Choimisiúin um Chaidreamh san Áit Oibre.

Mura n-aontaíonn tú féin agus d’fhostóir faoi shaoire (mar shampla, má tá díospóid agat faoi do theidlíocht ar shaoire force majeure), is féidir leat gearán foirmiúil a dhéanamh leis an gCoimisiún um Chaidreamh san Áit Oibre (WRC). Ní mór duit úsáid a bhaint as an bhfoirm ghearáin ar líne. Ní mór gach gearán a dhéanamh laistigh de 6 mhí ón am ar tharla an t-aighneas.

Féadfar an teorainn ama a shíneadh ar feadh 6 mhí eile más féidir leat a thaispeáint go raibh ‘cúis réasúnach’ leis an moill.

Léigh tuilleadh faoi conas gearán a dhéanamh, lena n-áirítear sonraí ar phróiseas breithnithe an WRC.

Faigh tuilleadh eolais ar na cineálacha saoire ón obair ó Sheirbhís Faisnéise agus Custaiméara an Choimisiúin um Chaidreamh san Áit Oibre